زانو درد ممکن است هر فردی را در هر سنی تحت تاثیر خود قرار دهد. به همین خاطر برای یافتن روش درمانی موثر، افراد باید در وهله اول علت زانودرد خود را کشف کنند و سپس اقدامات لازم را صورت دهند.
به گزارش روند بازار به نقل از روزیاتو، زانو بزرگ‌ترین مفصل بدن بشمار می‌رود که هر روز و هر لحظه مورد استفاده بشر قرار دارد. کار اصلی مفاصل زانو خم و راست شدن، و تحمل وزن بدن همراه با مچ پا و لگن است. اما جالب است بدانید درست استفاده نکردن از زانو می‌تواند دردهای متفاوتی را ایجاد کند. درد زانو ممکن است ناشی از ساختار ضعیف استخوان یا پیری باشد. از سایر علل رایج زانو درد می‌توان به شکستگی، آسیب‌های رباتی، سفتی مفصل به علت آرتریت، آسیب‌های منیسک یا جابه‌جایی مفصل زانو اشاره کرد.
بر اساس آمار رسمی کشور، ۴۰ تا ۵۰ درصد ایرانی‌ها افراد چاق هستند که این اشخاص در ابتدا با ناراحتی زانو و مشکلات آن و سپس بیماری‌های قلبی و ریوی مواجه خواهند شد. کمبود ویتامین D در کشور در تمامی سنین بسیار شایع است. رژیم غذایی افراد و به خصوص بچه‌ها نامناسب است و لبنیات کمتر مصرف می‌کنند و بیشتر به سمت فست فود گرایش پیدا کرده‌اند این امر موجب کمبود ویتامین D در بدن و در نهایت باعث تغییر شکل زانوها می‌شود.
گفته می‌شود علت عمده شیوع زانو درد در نوجوانان و جوانان ایرانی، رژیم غذایی نامناسب، مصرف غذاهای چرب، تحرک بدنی کم و سبک زندگی نادرست از علل اصلی درد زانو است.
برای درمان افراد باید باید برنامه‌ی غذایی مناسب‌تری داشته باشند.
یکی دیگر از شایع‌ترین علت‌های درد زانو در جوانان ایرانی بیماری کندرومالاسی کشکک (Chondromalacia patella) است؛ سن شایع این بیماری در دوران جوانی بین ۲۰ تا ۳۰ سالگی است و معمولا درد در جلو زانو وجود دارد که این بیماری در واقع از ساییده شدن غضروف کشکک توسط استخوان ران به وجود می‌آید.
یکی از علت‌های ساییده شدن غضروف، حرکت نامتعادل کشکک در مفصل زانو است. بنابراین رفتار نامناسب با زانو در حین فعالیت‌های بدنی و حتی استفاده زیاد از آن در سنین جوانی و پرتحرکی یا ورزشی، ضربه و یا ضعف عضلات ران باعث ساییده شدن غضروف می‌شود در نتیجه فرد احساس درد در زانو خواهد داشت.
افرادی که بیشترین مراجعه را به مراکز درمانی دارند، گاهی دچار انحراف کشکک نیز هستند که این عارضه را می‌توان با جراحی درمان کرد به این صورت که کشکک آزاد می‌شود و در جای مناسب قرار می‌گیرد، این مشکلات در افرادی که دچار شلی لیگامانی یا نرمی مفصلی هستند، شایع‌تر است.
برخی افراد اغلب در پاهای خود صدا احساس می‌کنند، اگر این صدا همراه با درد نباشد برای فرد مشکلی ایجاد نخواهد کرد، اما اگر همراه با درد باشد برای فرد مشکل‌ساز خواهد بود و باید به پزشک مراجعه کند.
در افرادی که شلی لیگامانی دارند لبه پشت استخوان ساق بیشتر درگیر می‌شود لذا افراد باید تلاش کنند وزن خود را هنگام ایستادن به عقب نیندازند و به حالت ایستادن و راه رفتن خود دقت کنند که همیشه در مسیر مستقیم وزن منتقل شود.
در برخی افراد جوان تروماهای کوچک و مستمر نیز شایع است، این بیماری بیشتر در اثر تردمیل‌های بدون ضربه گیر و در سرعت‌های بالا و دوچرخه سواری در فرد ایجاد می‌شود. پزشکان توصیه می‌کنند که ورزشکاران به طرز استفاده از وسیله‌های ورزشی توجه کنند اگر از وسیله‌های ورزشی برای تناسب اندام استفاده می‌کنید باید قبل از شروع ورزش اندام خود را گرم و بعد شروع به ورزش کنید.
همچنین یکی دیگر از علت‌های زانو درد که به ( juvenile idiopathic arthritis) مشهور است علل ناشناخته دارد، همچنین روماتیسم نیز باید در بعضی افراد بررسی شود و تحت درمان قرار گیرد.
علایم بارز و رایج درد زانو
نشانه‌های زیر را می‌توان جزو بارزترین علل درد زانو دانست:
- قرمزی و احساس داغی زانو
- ناتوانی در دراز کردن زانو
- سخت راه رفتن به دلیل ناپایداری زانو
- لنگ زدن به دلیل تحمل درد و ناراحتی
- قفل شدن زانو (ناتوانی در خم کردن زانو)
- تورم و خشکی
- صدا دادن زانو
- حساسیت به لمس کردن زانو
زانو درد
انواع مختلف زانو درد
- آرتروز زانو (ساییدگی زانو): به علت از بین رفتن غضروف مفصل ایجاد می‌شود و در حالات شدید مینیسک هم از بین می‌رود. علائم آن به صورت درد زانو و محدودیت حرکت و تورم زانو است.
- ازگود اشلاتر: این بیماری اغلب در نوجوانان ورزشکار و به علت مستقیم شدن مکرر زانو ایجاد می‌شود. در این بیماری برجستگی زیر کشکک دردناک و متورم می‌شود.
- کندرومالاسی کشکک (نرمی غضروف کشکک): در افرادی که زیاد می‌دوند و در خانم‌ها بیشتر مشاهده می‌شود. در این بیماری استخوان کشکک به درستی در جای خود قرار نمی‌گیرد و در اثر حرکات مکرر در جلوی زانو غضروف آن آسیب می‌بیند. علائم کندرومالاسی، درد زانو به خصوص بعد از نشستن به مدت طولانی است. حرکات زانو ممکن است با صدا همراه باشد.
- روماتیسم: مفاصل از محل‌های عمده درگیری در روماتیسم است. مفصل زانو هم ممکن است درگیر شود. علامت عمده درگیری روماتیسمی زانو، درد و تورم آن است. در مراحل پیشرفته، مفصل زانو تغییر شکل می‌دهد.
- بوریست زانو: در اطراف مفصل زانو کیسه‌هایی وجود دارد که به آنها بورس می‌گویند. این کیسه‌ها به علل متفاوتی مانند عفونت یا وارد شدن ضربه می‌توانند ملتهب و دردناک شوند. به این عارضه بورسیت می‌گویند. علائم بورسیت‌های زانو معمولا بصورت درد زانو و تورم موضعی در قسمتی از زانو است.
- عفونت مفصل زانو: بسیار مهم است و باید اورژانسی درمان شود. علائم عفونت زانو بصورت درد و تورم زانو و تب است. درمان آن در اکثر اوقات عمل جراحی و استفاده از آنتی بیوتیک است. گاهی عفونت زانو مزمن می‌شود. در این صورت ممکن است موجب آسیب استخوان‌های اطراف مفصل هم بشود.
۷ تمرین ورزشی ساده برای تقویت زانوها
قبل از شروع ورزش باید حتما نرمش کنید تا به پاها و زانوهای شما آسیبی وارد نشود. برای این منظور به مدت ۵ دقیقه دوچرخه بزنید و سپس ورزش‌هایی که در زیر آموزش داده‌ایم را تمرین کنید.
۱- پاها را بلند کرده و صاف نگه دارید
- روی کمر دراز بکشید.
- پاها را صاف روی زمین بگذارید. سپس یکی از زانوها را خم کنید در حالیکه پای دیگر صاف روی زمین است.
- سپس پای خم شده را صاف بالا ببرید به طوری که پای روی زمین خم نشود.
- این کار را سه تا ۱۰ بار برای هر کدام از پاها تکرار کنید.
این تمرین سخت به تقویت زانوها کمک شایانی می‌کند.
۲- بلند کردن ران و پهلو از زمین
- روی کمر دراز بکشید.
- زانوها را خم کنید در حالیکه دست‌ها به موازات بدن روی زمین قرار دارند.
- ران و پهلوهای خود را از زمین بلند کنید. حواستان باشد که دست‌ها باید همچنین کف زمین باشند و کف پاهایتان هم کامل کاملا روی زمین قرار داشته باشند.
- به مدت چند ثانیه در این وضعیت باقی بمانید. این کار را ۳ تا ۱۰ بار تکرار کنید.
این تمرین برای تقویت زردپی پشت زانوها بسیار مفید است البته برای ران و کپل نیز تمرین مناسبی است. این تمرین سبب می‌شود تا حرکات زانو بازسازی شود و از آسیب‌دیدگی‌های بعدی پیشگیری شود.
۳- نشست و برخاست
- صاف بایستید.
- پای راست را جلو بگذارید. زانوی پای راست را خم کنید. زانوی پای چپ را را روی زمین بگذارید. دو وزنه یک اندازه در هر دو دست بگیرید تا تعادل بدن حفظ شود.
- در حالتی که کمر خود را صاف نگه داشته‌اید، بلند شده و بایستید تا به حالت اول باز گردید. در تمام مراحل بالا تنه باید کاملا صاف باشد.
- این کار را با پای چپ تکرار کنید.
- هر پا را در سه دوره ۱۰ تایی تکرار کنید.
- اگر خیلی اهل ورزش نیستید، این حرکات را بدون وزنه انجام دهید.
این تمرین برای تقویت ماهیچ‌های ران و کپل بسیار مفید است. ماهیچه‌های سرین را هم تقویت می‌کند.
۴- اسکات دیوار
- پشت به دیوار بایستید.
- دست‌ها را صاف به جلو بگیرید.
- در حالی که کمرتان به دیوار چسبیده و صاف و بدون قوز است، زانوهای خود را خم کنید و حالت نشسته به خود بگیرید.
- تا جایی که به زانوها فشار نیاید خم شوید.
- این حالت را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه حفظ کنید.
این تمرین سبب تحریک بخش داخلی و بیرون ران می‌شود و زانوها را تقویت می‌کند.
۵- بلند کردن ساق پا
- صاف بایستید.
- پاشنه‌ها را تا حد امکان بلند کنید. سپس روی زمین بگذارید.
- سه دوره ۱۰ تایی این حرکت را انجام دهید.
- این تمرین سبب تقویت زردپی پشت زانو و ماهیچه‌های چهارسر (در جلو ران) می‌شود.
درمان خانگی زانو درد
۱- کمپرس سرد
چند تکه یخ را روی یک حوله نازک قرار دهید. حوله را تا کنید تا یخ‌ها بیرون نریزند. کمپرس را به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه روی قسمت آسیب دیده زانو بگذارید. این کار را دو تا سه بار در طول روز (تا زمانی که درد آرام شود) تکرار کنید.
۲- دمنوش زنجبیل
یک تکه کوچک زنجبیل تازه را رنده کنید. آن را درون قوری آب جوش بریزید و اجازه دهید به مدت ۱۰ دقیقه بجوشد. در صورت تمایل می‌توانید مقداری عسل و آبلیمو را به آن اضافه کنید و بنوشید. این دمنوش را ۲ تا ۳ بار در طول روز استفاده کنید. همچنین می توانید روغن زنجبیل را دو تا سه بار در طول روز روی زانوها ماساژ دهید.
۳- دمنوش زردچوبه
نصف قاشق چایخوری زنجبیل رنده شده و پودر زردچوبه را در یک فنجان آب درون شیرجوش بریزید. اجازه دهید به مدت ۱۰ دقیقه بجوشد. یک قاشق غذاخوری عسل به آن اضافه کنید و این دمنوش را دو بار در روز بنوشید. همچنین می‌توانید یک قاشق چایخوری پودر زردچوبه را در یک لیوان شیر داغ بریزید و با کمی عسل بنوشید.
۴- مصرف کلسیم
در بسیاری از موارد درد مفصل به علت کمبود کلسیم است. با کاهش پیدا کردن میزان کلسیم، استخوان ضعیف می‌شود. بنابراین لازم است برنامه غذایی مملو از کلسیم و دیگر مواد مغذی لازم اتخاذ کنید.