نوشابه و فست فود خوری ایرانی ها، مثل مصرف برق و برنج و گاز و بنزین و شکر و نمک، در حال رکورد شکنی جهانی است و این مساله با پیر شدن جمعیت و افزایش هزینه های بهداشت و درمان، اقتصاد و صنعت سلامت کشور را تهدید می کند. تعداد داروخانه ها با تعداد قنادی ها و فست فود خانه ها در ۳۱ استان کشور، با هم در حال رشد است و همان صف هایی که در فست فود فروشی ها شاهد هستیم، بعضا پشت صندوق داروخانه ها نیز مشاهده می شود. صف هایی که بعضا نه بر اساس نسخه پزشک، بلکه خود درمانی و خود تشخیصی اینترنتی، آن ها را روانه داروخانه های شبانه روزی می کند!
تقریبا سبک غذا خوردن و رژیم غذایی جامعه امروز ایران، شباهت زیادی با سبک رانندگی کردن و دیگر مهارت های اجتماعی دارد. در این بین، گرانی و نوسانات اقتصادی هم بخشی از جامعه را به آشغال خوری سوق می دهد! سبک زندگی دیجیتالی و تماشای غول برگر و زاپاتاها و اسم های عجیب و غریب دیگر هم، در تشویق مردم به خصوص جوانان به هدر دادن پول و وقت خود در فست فود خانه های کشور، موثر است. فست فود خانه هایی که بعضا نام غذاهایشان را به زبان اسپانیایی یا ایتالیایی می نویسند تا بیشتر به یاد غربزدگی مرحوم آل احمد باشیم!
نصف سنگالی ها شیر می نوشیم (آمار سال ۱۳۹۱)
گرانی مصرف شیر را نصف کرد. براساس سبد غذایی پیشنهادی از سوی دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، هر ایرانی در روز باید حداقل ٢۵٠ گرم شیر مصرف کند، اما رئیس اتحادیه صنایع لبنی ایران گفته است که این میزان اکنون برای هر فرد ١٣٨ گرم در روز و ۵٠ لیتر در سال است.
او درحالی نسبت به کاهش سرانه مصرف شیر در ایران ابراز نگرانی می‌کند که آمارهای اعلامی از سوی مرکز آمار نشان می‌دهد که لبنیات در یک‌سال گذشته ٣بار طعم افزایش قیمت را چشیده است. یک حساب‌کتاب سرانگشتی نشان می‌دهد اگر هر فرد ایرانی قرار باشد طبق توصیه وزارت بهداشت رفتار کند، ماهانه چیزی حدود ٣٣هزار تومان و یک خانواده چهار نفره ١٣٢هزار تومان صرف خرید شیر کند. این درحالی است که حداقل دستمزد کارگران برای امسال یک میلیون و ١١۴هزار تومان تعیین شده است.
برای فرار از دیابت، شیر مصرف کنید
وقتی کارخانجات دست به دامن نوستالوژی‌ها می‌شوند
حالا برخی از کارخانجات صنایع لبنی سعی دارند تا با زنده کردن نوستالوژی‌های دهه شصتی‌ها و عرضه دوباره شیر در شیشه‌های یک لیتری بازار کساد این روزها را کمی رونق بخشند. اسماعیلی، دبیر اتحادیه صنایع لبنی می‌گوید: «عرضه شیر در شیشه هزینه بالاتری از بسته‌بندی‌های یک بار مصرف برای تولیدکنندگان دارد، با این وجود برای فروش بیشتر و ترغیب مردم به استفاده از شیر دست به این کار می‌زنند.» آنگونه که این فعال صنفی می‌گوید: «برخی از کارخانجات شیشه‌های فروش شیر را پس نمی‌گیرند و آنهایی هم که خریدارند و ناچارند شیشه را بازگردانند، هزینه بالایی را صرف شست‌وشوی آن می‌کنند.»
کتاب بگذار آشغال بخورند: اثری خواندنی از رابرت آلبریتون
مصرف نوشابه: ۴ برابر استاندارد جهانی، شیر یک‌چهارم
شهریور پارسال بود که زهرا عبداللهی، مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت از کاهش ٣٧درصدی مصرف شیر بعد از اجرای هدفمندسازی یارانه‌ها خبر داده بود. آمارها نشان می‌دهد که هر خانوار در سال ۱۳۸۹ هفته‌ای ۴.۵ لیتر شیر مصرف می‌کرد، اما با قطع یارانه، این میزان در سال ۱۳۹۰ تا هفته‌ای تقریبا ۳ لیتر پایین آمد و با ادامه روند نزولی، مصرف متوسط شیر در سال ۱۳۹۵ به هفته‌ای ۲.۳ لیتر کاهش یافت. یک نکته جالب در سال ۱۳۹۰ این است که همزمان با قطع یارانه شیر و کاهش شدید مصرف آن، مصرف ماست اندکی افزایش یافت.
مصرف لبنیات در طول هفته، هزینه تمام شده مدیریت بهداشت در ایران را کاهش خواهد داد
این مقام مسئول در وزارت بهداشت مصرف شیر و لبنیات را در سبد غذایی ایرانیان بسیار کمتر از حد مطلوب تعریف می‌کند: «هر ایرانی سالانه فقط ٧٠ کیلوگرم شیر مصرف می‌کند، در حالی که هر فرد اروپایی سالانه ٣٠٠ کیلوگرم شیر می‌خورد و توصیه سازمان بهداشت جهانی این است که هر فرد در سال حداقل ١۶۵کیلوگرم شیر بخورد.»
اما این روزها با گرانی لبنیات شرایط برای مردم سخت‌تر هم شده، به‌طوری که رئیس اتحادیه صنایع لبنی معتقد است سرانه مصرف شیر به کمتر از ۵٠ لیتر در سال رسیده است. ایرانی که با مصرف سالانه ۴٢ لیتر چهار برابر متوسط جهانی نوشابه مصرف می‌کند، حالا حدود یک‌چهارم استانداردهای جهانی و یک‌ششم اروپایی‌ها لبنیات می‌خورد.
جالب است که بدانید ایرانیان سالانه ۳میلیارد لیتر نوشابه مصرف و حدود ۴هزار‌میلیارد تومان (معادل یک ماه یارانه در کشور) هزینه صرف خرید نوشابه می‌کنند. با توجه به پیامدهای عدم‌استفاده از فرآورده‌های لبنی در سلامت افراد، سرانه پایین مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی در کشور ایران باعث شده در حوزه سلامت هزینه بالایی جهت رفع پوکی استخوان بپردازد. درحالی‌که پوکی استخوان در دنیا بالای سن ٧۵سال اتفاق می‌افتد، این رقم در کشور ایران به زیر ۵٠سال رسیده، یعنی بیش از ٢۵سال پایین‌تر از کل دنیا که این مسأله باعث نگرانی است.
شیر در سال جاری،۳ مرتبه گران شد. الان هر لیتر شیر حدود ۳۹۰۰ تومان قیمت دارد. اما هر لیتر آب در مغازه ها، ۱۰۰۰ تومان و هر لیتر بنزین هم ۱۰۰۰ تومن و هر لیتر نوشابه ۲۵۰۰ تومان! این وسط نباید همه تقصیرها را گردن مصرف کننده انداخت. دولت باید بیشتر بجنبد!
آیا گرانی هر لیتر شیر باعث ترغیب مردم به نوشابه های گاز دار می شود؟