دنیای گسترده دارایی‌های دیجیتال محدود به ارزهای دیجیتال نیست و بخش‌های متعددی دارد که یکی از قسمت‌های تقریبا جدید و درآمدزای آن NFTها یا توکن‌های غیرمثلی هستند.
روند بازار – توکن غیرمثلی (Non-fungible token) یا به‌اختصار NFT، نوعی دارایی دیجیتال منحصربه‌فرد است که برخلاف بیت کوین، اتریوم و ارزهای دیجیتال دیگر که مثلی هستند و واحدهای تعویض‌پذیر دارند، هر واحد آن دارای ویژگی‌های خاصی است که آن را از واحدهای دیگر متمایز می‌کند.
یک توکن غیرمثلی یاNFT، یک دارایی دیجیتال (مشابه ارز دیجیتال) است که کمیاب و منحصربه‌فرد بوده و روی بلاکچین ذخیره و جابه‌جا می‌شود.
توکن‌های غیرمثلی برای حل دو مشکل مالکیت حقیقی غیرقابل ابطال و قابلیت انتقال و معامله مطمئن و راحت به وجود آمدند. بلاکچین اتریوم بزرگترین میزبان NFTهاست و استانداردهای متعددی برای ایجاد توکن غیرمثلی روی اتریوم ارائه شده است.
NFTها بطور عمده شامل آثار هنری، اشیای کلکسیونی، لحظات به‌یادماندنی مهم، بازی‌های ویدئویی، زمین‌های موجود در بازی‌های ویدئویی و متاورسی، میم‌ها و تصویرهای خنده‌دار ، دامنه‌هایی که روی بلاکچین ثبت شدهاند، موسیقی، سند دیجیتالیِ تملک شیء فیزیکی و … می‌شوند. در‌واقع، می‌توان آیتم‌های مختلف مثل آثار هنری، شخصیت‌های درون بازی‌ها، اشیای دیجیتال و بسیاری دیگر را به‌اصطلاح توکنیزه کرد. این توکن‌ها نشان‌دهنده منحصربه‌فردبودن آن اثر یا شیء هستند.
توکن‌های غیرمثلی مانند ارزهای دیجیتال چون بیتکوین، روی کیف پول‌های دیجیتال ذخیره و منتقل می‌شوند و مالکیت یک NFT به فرد دارنده کیف پول (کلید خصوصی) تعلق دارد. با این حال، این توکن‌ها سه ویژگی مهم دارند که آنها را از ارزهای دیجیتال دیگر متمایز می‌کند: منحصربه‌فرد بودن (هر کدام ویژگی‌های خاصی دارند که در توکن دیگر دیده نمی‌شود)، کمیاب بودن (تعداد محدود و بعضا فقط یک عدد) و غیرقابل تقسیم بودن (تنها به‌صورت یک واحد کامل جابه‌جا می‌شوند).
ارزش هر توکن غیرمثلی را عرضه‌وتقاضای بازار تعیین می‌کند. هر مجموعه‌ای از NFTها عرضه مختص به خود را دارند و تعداد هرکدام با دیگری متفاوت است.
در‌این‌بین، علاوه‌بر عرضه‌وتقاضا عوامل دیگری نیز در تعیین ارزش NFT موثرند. به‌عنوان مثال، NFTهای کم‌تعداد با کاربردهای خاص معمولاً باارزش‌تر هستند. در‌عین‌حال، تیم سازنده و هنرمندان و جامعه مربوط به NFT هم می‌تواند بر تقاضای توکن مؤثر باشند و قیمت را افزایش یا کاهش دهند.
به‌بیان ساده، ارزش توکن غیرمثلی می‌تواند به سازنده آن، امکان درآمدزایی، کاربردها، محدودبودن و حتی احساسات بازار مرتبط باشد. در عین حال باید گفت با وجود اینکه پروژه‌های موفق NFT زیادی وجود دارند؛ اما پروژه‌های شکست‌خورده نیز کم نیستند.
این بخش از دارایی‌های دیجیتال در سال ۲۰۲۰ مشتاقان زیادی را به سمت خود جذب کرد و به یکی از عرصه‌های هیجان‌انگیز تبدیل شد. اگرچه از تب‌وتاب اولیه آن کم شده است، بازار بزرگ NFTها همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
در‌این‌میان، افرادی نیز هستند که هیچ ارزشی برای NFTها قائل نیستند و به نظرشان این دارایی‌ها سرانجام ارزش کاذبشان را از دست می‌دهند. این نظر درباره اینترنت و بلاکچین و بسیاری از پدیده‌های دیگر هم وجود داشته است؛ اما به‌نظر نمی‌رسد که تأثیر چندانی بر طرفداران پروپاقرص این صنعت گذاشته باشد؛ چراکه آنان همچنان این آثار خاص را با پول‌های هنگفتی خریدوفروش می‌کنند.
با آنکه از اشتیاق شدید و آغازین توکن‌های غیرمثلی عبور کرده‌ایم، همچنان فعالان این بازار درباره قیمت‌های نجومی و ویژگی‌های NFTها صحبت می‌کنند. البته باید این موضوع را طبیعی دانست؛ چراکه این بخش از صنعت ارزهای دیجیتال به‌دلیل حجم فراوان دادوستد و حضور پررنگ سلبریتی‌ها به بخش مهمی از اخبار و مباحث روز شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده است.
خبرنگار: مینا باقری