جنگ روسیه و اوکراین تاکنون تأثیر زیادی بر اقتصاد جهانی داشته است. از مذاکرات وین گرفته تا قیمت جهانی نفت و کالاهای اساسی، همگی به این جنگ بستگی دارد و قیمت این کالاها در طول این جنگ چندماهه، بارها بالا و پایین شده است. به دلیل نقش مهم این دو کشور در تأمین فولاد اروپا، جنگ روسیه و اوکراین بیشترین تأثیر را روی بازار جهانی داشته و تأمین فولاد و صنایع وابسته به آن در اروپا را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. در این مقاله، تأثیر این جنگ را بر بازار جهانی و داخلی آهن فولاد بررسی نموده‌ایم:
نقش روسیه و اوکراین در بازار جهانی فولاد چیست؟
هر ۲ کشور روسیه و اوکراین از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد در جهان هستند و نقش آن‌ها در بازار جهانی فولاد، از ۳ جهت دارای اهمیت است:
- اولین جنبه، به میزان صادرات این ۲ کشور باز می‌گردد. تا پیش از آغاز جنگ و بر اساس آخرین آمار منتشر شده توسط انجمن جهانی فولاد در پایان سال ۲۰۲۱، روسیه پنجمین و اوکراین چهاردهمین تولیدکننده فولاد در جهان از نظر حجم تولیدات بودند. در سال ۲۰۲۱، روسیه حدود ۷۰ میلیون تن فولاد تولید کرده بود که ۴۰ میلیون تن آن صادر شد، در حالی که حجم تولیدات و صادرات اوکراین، به ترتیب ۲۱.۴ و ۱۷ میلیون تن بود. این یعنی ۴.۷ درصد از کل فولاد تولیدشده در جهان در سال ۲۰۲۱، در این ۲ کشور تولیدشده است. این عدد وقتی بزرگ به نظر می‌رسد که بدانید در همین سال، چین سهم ۵۳ درصدی از کل فولاد تولیدشده در جهان را به خود اختصاص داده است.
- ۲. این ۲ کشور، به‌نوعی مسیر ورود صادرات فولادی سایر کشورها به اروپا به شمار می‌روند و جنگ، این مسیر را تا حد زیادی مسدود کرد. همچنین روسیه و اوکراین از مهم‌ترین تولیدکنندگان فولاد در منطقه CIS هستند و جنگ آن‌ها، روی قیمت انواع مقاطع فولادی در این منطقه تأثیر زیادی خواهد داشت. به‌عنوان مثال افزایش قیمت شمش در منطقه CIS، منجر به افزایش قیمت میلگرد در این منطقه می‌شود.
- برخی از مواد خام موردنیاز برای صنایع فولادی در جهان مثل زغال‌سنگ و سنگ‌آهن در اوکراین و روسیه تأمین می‌شود و جنگ این ۲ کشور، روی قیمت مواد اولیه تولید فولاد و کالاهای وابسته به آن، تأثیر زیادی می‌گذارد.
جنگ روسیه و اوکراین چه تأثیری بر بازار آهن و فولاد ایران داشت؟
جنگ روسیه و اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ یا همان پنجم اسفند ۱۴۰۰ آغاز شد، اما تا آغاز سال ۱۴۰۱، تأثیر چندانی بر بازارهای جهانی و بازار آهن و فولاد ایران نداشت. نخستین تأثیر این جنگ، در اولین هفته کاری سال آشکار شد. آن هم زمانی که قیمت میلگرد در بازار داخلی در مقایسه با هفته پایانی اسفند ۷۰۰ تومان گران‌تر شد و متوسط قیمت آن در بازار به بالای ۱۸.۰۰۰ تومان رسید. به‌عنوان مثال، قیمت میلگرد اصفهان از محدوده ۱۷.۰۰۰ تومانی اسفند ۱۴۰۰، در هفته بعد از تعطیلات نوروز، به ۱۸.۰۰۰ تومان به ازای هر کیلو رسید. شرایط برای قیمت میلگرد بناب بدتر بود و قیمت میلگرد این کارخانه در همین بازه زمانی به ۱۸.۶۰۰ تومان رسید.
این در حالی بود که مطابق سنت هر ساله، بازار آهن و فولاد داخل معمولاً تا ۲۰ فروردین هر سال در آرامشی نسبی قرار دارد، چرا که کارخانه‌های تولیدکننده مقاطع فولادی معمولاً فروش خود را از اوایل اسفند تا اواخر فروردین می‌بندند تا قیمت‌ها سال جدید مشخص شود؛ اما سال ۱۴۰۱ به دلیل افزایش قیمت جهانی ناشی که از جنگ روسیه و اوکراین، یک استثنا بود.
وضع تحریم‌های بین‌المللی علیه صنعت فولاد روسیه و از کار افتادن زیرساخت‌های صنعت فولاد اوکراین در نتیجه جنگ، منجر به کاهش عرضه فولاد در سطح جهان و افزایش قیمت جهانی آن شد. در همین شرایط، افزایش تقاضا برای شمش فولادی تولیدشده در ایران و ترکیه به‌عنوان جایگزین شمش روسیه و اوکراین، افزایش یافت. این موضوع باعث شد که قیمت شمش ایران به ۷۰۰ دلار به ازای هر تن برسد. طبیعی بود که افزایش قیمت شمش ایران در جهان، منجر به افزایش قیمت مقاطع فولادی در داخل شود.
در صورت تداوم جنگ روسیه و اوکراین، قیمت‌ها در بازار داخلی آهن و فولاد چقدر تغییر می‌کند؟
در ماه اول جنگ، وضع تحریم‌های بین‌المللی علیه فولاد روسیه و حذف تولیدات این کشور و اوکراین از بازار جهانی باعث شد تا قیمت جهانی فولاد افزایش پیدا کند و این موضوع، به نفع سایر کشورهای تولیدکننده فولاد در حوزه CIS، ایران و ترکیه بود. قیمت مقاطع فولادی تولیدشده توسط این کشورها به دلیل افزایش تقاضای جهانی، در مقطعی افزایش شدیدی داشت؛ اما از آنجایی که جنگ هزینه‌های زیادی در بر دارد و روسیه برای تداوم جنگ نیازمند به تأمین سرمایه بود، نمی‌توانست از درامد ناشی از صادرات یکی از مهم‌ترین محصولات خود یعنی فولاد، چشم‌پوشی کند.
در ماه دوم جنگ، روسیه برای دور زدن تحریم‌ها و تداوم فروش فولاد خود، اقدام به دامپینگ قیمت فولاد نمود و با فروش مقاطع فولادی خود در بازار سیاه با قیمت پایین‌تر، تقاضای لازم برای آن را تأمین و بخشی از سرمایه از دست رفته بازار فولاد خود را بازگرداند. همچنین این کشور بخشی از فولاد خود را به روش سوآپ و با قیمت پایین‌تر به چین فروخت تا این کشور آن را به نام خود در بازارهای جهانی به فروش برساند یا از آن برای تولید مقاطع فولادی نهایی خود استفاده کند.
این اتفاق باعث شده که در حال حاضر و در ماه سوم جنگ، قیمت جهانی فولاد کشورهایی مثل ایران کاهش یابد و این کاهش، منجر به عقب‌نشینی قیمت مقاطع فولادی تولید داخل شده است، به نحوی که در حال حاضر قیمت میلگرد کارخانه ظفر بناب تا ۱۷.۸۰۰ تومان پایین آمده است. از آنجایی که پیش‌بینی‌ها حاکی از تداوم جنگ تا ۶ ماه آینده است، به نظر می‌رسد که روسیه می‌تواند رقبای خود در بازار جهانی فولاد را تضعیف کند. با تخریب زیرساخت‌های اوکراین، این کشور تا مدت‌ها نمی‌تواند به یکی از رقبای روسیه در بازار جهانی تبدیل شود. دامپینگ قیمت و فروش سوآپی فولاد به چین هم میزان تقاضا برای مقاطع فولادی تولیدشده توسط سایر کشورها را کاهش می‌دهد.
به نظر می‌رسد که با تداوم جنگ روسیه و اوکراین، نوسان قیمت آهن آلات ادامه پیدا کند. اگر قصد خرید مقاطع فولادی را دارید و می‌خواهید که از بهترین زمان برای خرید آن‌ها آگاه شوید، مراجعه به سایت آسرون و تماس با کارشناسان فروش آن، می‌تواند به شما کمک کند. قیمت محصولات فولادی در این سایت هر روز درج می‌شود و می‌توانید به آرشیو قیمتی آن‌ها نیز دسترسی داشته باشید.