حضور ۳۶ دانشگاه ایرانی در رتبه بندی لایدن ۲۰۲۰

نظام رتبه‌بندی لایدن، نتایج رتبه‌بندی دانشگاه‌های برتر دنیا در سال ۲۰۲۰ میلادی خود را منتشر کرد و تعداد ۳۶ دانشگاه از ایران در جمع یک هزار دانشگاه برتر جهان قرار گرفتند.

به گزارش پایگاه خبری روند بازار به نقل از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست ISC گفت: نظام رتبه‌بندی لایدن، نتایج رتبه‌بندی دانشگاه‌های برتر دنیا در سال ۲۰۲۰ میلادی خود را منتشر کرد. در رتبه‌بندی سال جاری این نظام، تعداد ۳۶ دانشگاه از ایران در جمع ۱ هزار و ۱۷۶ دانشگاه برتر جهان قرار گرفتند، این در حالی است که در سال ۲۰۱۹ این تعداد برابر با ۲۶ دانشگاه بود.

دهقانی اظهار داشت: لایدن یکی از نظام‌های معتبر ارزیابی دانشگاهی است که هر ساله دانشگاه‌های برتر دنیا را بر اساس شاخص‌های معتبر علم سنجی مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار می‌دهد.

وی گفت: در سال ۲۰۲۰، دانشگاه‌های دنیا در ۲۰ شاخص در قالب چهار معیار کلی مرجعیت علمی، دیپلماسی علمی، دسترسی آزاد به انتشارات و تنوع جنسیتی در لایدن مورد رتبه بندی قرار گرفتند. این ارزیابی‌ها از تولیدات علمی دانشگاه‌ها در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ از پایگاه اطلاعاتی Web of Science استفاده کرده است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) افزود: معیار مرجعیت علمی (تاثیر علمی) از شاخص‌هایی چون مقالات یک درصد برتر، مقالات ۵ درصد برتر، مقالات ۱۰ درصد برتر و مقالات ۵۰ درصد برتر بهره گرفته است.

وی افزود: در معیار دیپلماسی علمی از شاخص‌هایی چون همکاری علمی، همکاری بین المللی، همکاری صنعتی، همکاری علمی با فاصله جغرافیایی کمتر از ۱۰۰ کیلومتر و همکاری علمی با فاصله جغرافیایی بیشتر از ۵۰۰۰ کیلومتر استفاده کرده است.

دهقانی گفت: معیار دسترسی آزاد به انتشارات نیز از شاخص‌های انتشارات دسترسی آزاد، تعداد انتشارات دسترسی آزاد طلایی، انتشارات دسترسی آزاد هیبرید، انتشارات دسترسی آزاد برنز، انتشارت دسترسی آزاد سبز تشکیل می‌شود.

وی افزود: معیار تنوع جنسیتی نیز شامل شاخص‌های همکاری با نویسندگانی که جنسیت آنها مشخص نیست، نویسندگان مرد (به نسبت کل نویسندگان)، نویسندگان زن (به نسبت کل نویسندگان)، نویسندگان مرد (به نسبت تمام نویسندگان مرد و زن)، نویسندگان زن (به نسبت تمام نویسندگان مرد و زن) است.

جدول زیر معیارها و شاخص‌های رتبه بندی لایدن نشان داده شده است:

سرپرست ISC گفت: نظام رتبه بندی لایدن بر خلاف سایر نظام‌های رتبه بندی موجود در سطح دنیا برای دانشگاه‌های حاضر در نظام خود رتبه‌ای واحد محاسبه نمی‌کند بلکه دانشگاه‌ها در کلیه معیارها و شاخص‌های موجود در نظام لایدن مورد رتبه بندی قرار می‌گیرند.

وی گفت: از این رو یکی از ویژگی‌های رتبه بندی لایدن این است که این رتبه بندی به دانشگاه‌های حاضر در رتبه بندی خود، رتبه کل که برگرفته از تاثیر کلیه شاخص‌ها و وزن‌های مرتبط با آنها است، اختصاص نمی‌دهد بلکه، لایدن برای کلیه دانشگاه‌ها در این شاخص‌ها نمرات و رتبه‌ها را جداگانه محاسبه و منتشر می‌کند.

حضور دانشگاه‌های ایران در رتبه بندی لایدن ۲۰۲۰

دهقانی گفت: تعداد دانشگاه‌های حاضر از ایران در رتبه بندی لایدن هر ساله افزایش پیدا کرده است، نمودار زیر رشد عملکرد تعداد دانشگاه‌های کشور در رتبه‌بندی لایدن را نمایش می‌دهد.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: ایران با حضور ۳۶ دانشگاه در این نظام رتبه بندی، همچون سال‌های گذشته در بین کشورهای اسلامی رتبه نخست را به لحاظ تعداد دانشگاه برتر را در اختیار خود دارد. پس از ایران ترکیه، و مصر به ترتیب با ۳۰ و ۷ دانشگاه رتبه‌های دوم و سوم را دارند.

در جدول زیر تعداد دانشگاه‌های کشورهای اسلامی در نظام رتبه بندی لایدن، نشان داده شده است.

دهقانی ادامه داد: در سال ۲۰۲۰، دانشگاه‌های تهران، صنعتی امیرکبیر، علوم پزشکی تهران، تربیت مدرس، صنعتی شریف، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، فردوسی مشهد، شیراز، تبریز، علوم پزشکی شهید بهشتی، شهید بهشتی، آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، علوم پزشکی تبریز، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، علوم پزشکی مشهد، اصفهان، گیلان، علوم پزشکی شیراز، کاشان، علوم پزشکی اصفهان، سمنان، علوم پزشکی ایران، شهید باهنر کرمان، رازی، بوعلی سینا، پیام نور، ارومیه، صنعتی نوشیروانی بابل، صنعتی مالک اشتر، مازندران، شاهرود، صنعتی سهند، زنجان، شهید چمران اهواز و یزد در رتبه بندی لایدن حضور دارند.

معیار مرجعیت علمی

سرپرست ISC گفت: در معیار مرجعیت علمی تقریباً تمام دانشگاه‌های کشور ( به جز ۵ دانشگاه) به لحاظ رتبه‌ای نسبت به سال گذشته عملکرد بهتری داشته‌اند و دانشگاه تهران که دانشگاه رتبه اول کشور است، از رتبه ۱۵۶ در سال ۲۰۱۹ به رتبه ۱۴۰ در سال ۲۰۲۰ رسیده است.

جدول زیر عملکرد دانشگاه‌های کشور را در معیار مرجعیت علمی نشان می‌دهد:

معیار دیپلماسی علمی

دهقانی ادامه داد: در معیار دیپلماسی علمی به صورت کلی در رتبه دانشگاه‌های کشور ارتقا چشمگیری دیده نمی‌شود با این حال بهترین رتبه کشور در این معیار از ۲۱۲ به ۲۰۱ رسیده است.

جدول زیر عملکرد دانشگاه‌های کشور را در معیار دیپلماسی علمی نشان می‌دهد:

معیار دسترسی آزاد

دهقانی گفت: در معیار دسترسی آزاد نیز رتبه دانشگاه‌های کشور تغییر چندانی نداشته است، بهترین رتبه کشور توسط دانشگاه تهران کسب شده که از ۲۱۲ در سال ۲۰۱۹ به ۲۰۱ در سال ۲۰۲۰ ارتقا پیدا کرده است.

جدول زیر عملکرد جهانی دانشگاه‌های کشور در معیار معیار دسترسی آزاد را نشان می‌دهد:

معیار تنوع جنسیتی

دهقانی افزود: در معیار تنوع جنسیتی نیز همانند معیارهای دیپلماسی علمی و دسترسی آزاد در رتبه‌های دانشگاه‌های کشور تغییر محسوسی دیده نمی‌شود، با این حال بهترین رتبه کشور توسط دانشگاه علوم پزشکی تهران از ۱۸۶ به ۱۵۶ ارتقا پیدا کرده است

جدول زیر عملکرد جهانی دانشگاه‌های کشور در معیار جنسیتی (رتبه بندی لایدن) را نشان می‌دهد: