ماریا خرسند: «من دوست دارم در کارهایم چالش ایجاد کنم برای همین سعی کردم در خیلی از کارها فعالیت داشته باشم و چون به خودم قول موفقیت در هر چالشی را دادم، توانایی‌هایم خیلی زود نمایان شد.»
روند بازار – «بلندپروازی و اشتیاق من به دست و پنجه نرم کردن با مشکلات مهم‌ترین دلایل موفقیت من در کار و زندگی بوده است.» این جمله زن کارآفرین و دانشمند ایرانی است که مدیر و مسئول پروژه‌های اساسی در حوزه تکنولژی در دو دهه گذشته بوده و با نبوغ و توانایی‌هایش توانسته دریچه‌های جدیدی را در دنیای فناوری باز کند و تحولات مهمی را در زندگی ما رقم بزند. نام او ماریا خرسند است. او متولد ۲۲ خرداد ۱۳۳۶ (۶۵ساله) در شهر ساری است و امروز به عنوان یکی از دانشمندان و مدیران ارشد حوزه تکنولوژی و کامپیوتر در جهان شناخته می‌شود. ایرانیای که البته بزرگشده و تحصیلکرده آمریکا و ساکن سوئد است و در کارنامهاش مدیرعاملی شرکت‌های اریکسون و دل را دارد و در جهان تکنولوژی به عنوان یکی از بنیانگذاران فناوری بلوتوث و مدیر ارشد این تیم شناخته می‌شود. او را باید موفق‌ترین زن ایرانی حوزه فناوری در جهان دانست که تاکنون مدیرعامل دو شرکت معتبر اریکسون و دل بوده است.
ماریا خرسند در ۱۵ سالگی به همراه خانواده‌اش جهت ادامه زندگی به لسآنجلس مهاجرت کرد. او پس از پایان دوران دبیرستان در ابتدا وارد رشته روانشناسی شد اما پس از مدتی به دلیل علاقه تغییر رشته داد و در رشته کامپیوتر تحصیل کرد و مدرک فوق لیسانس خود را از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در فولرتون گرفت. خرسند در زمان تحصیل با یک دانشجوی سوئدی ازدواج کرد و با پایان تحصیل برای زندگی به سوئد رفتند. خود او در مصاحبهای گفته است: «در سال ۱۹۸۷ با یکی از همدانشگاهیهایم که سوئدی بود آشنا شدم و ازدواج کردم و به سوئد رفتم. زمانی که من تحصیلم تمام شد و تصمیم به کار کردن گرفتم دقیقاً بعد از انقلاب اسلامی ایران بود. به دلیل این اتفاقات سیاسی پیدا کردن کار در کشوری مثل آمریکا برای من که ملیت ایرانی داشتم اصلاً راحت نبود. در خیلی از مصاحبه‌ها و یا حتی لیست استخدامی‌ها نام مرا فقط چون ایرانی بودم، خط می‌زدند. من اما یاد گرفته بودم که هیچوقت نباید دست از هدفم بکشم و ناامید شوم، برای همین وقتی به سوئد رفتم باز هم برای یافتن کار تلاش کردم. در سوئد موفق شدم چند کار در شرکت‌های مختلف پیدا کنم و استخدام شوم. من همیشه در هر کجا و هر زمان که بودم هیچ‌گاه هویت و ملیت خودم را فراموش نکردم و با افتخار و غرور ایرانی بودن خودم را به همگان اعلام می‌کنم.»
ماریا خرسند در دهه ۱۹۸۰ برای شرکت‌هایی مانند اتحادیه نفت کالیفرنیا، باروز و یونیسیس کار می‌کرد تا اینکه یک تحول مهم در زندگی کاری‌اش رخ داد و مسیر زندگی‌اش عوض شد و آن پیوستنش به اریکسون بود. خود او درباره ورود به شرکت اریکسون گفته است: «با کار در شرکت‌های مختلف توانستم رزومه خودم را قوی کنم. سپس به شرکت اریکسون رفتم و در سال ۲۰۰۱ توانستم ریاست بخش لایسنس تکنولوژی اریکسون را از آن خود کنم و چندی بعد با اعتمادی که جلب کرده بودم بالاخره مدیرعامل این شرکت شدم. همیشه در کارم با انگیزه و شوق فراوان فعالیت می‌کردم. برای همین توانستم با پشتکار و تلاش فراوان به موفقیت‌های بزرگی در زمینه کاری خودم برسم و نشان دهم که من یک زن ایرانی موفق هستم. در کنار این کارها من عضو هیئت مدیره شرکت OMX هم بوده‌ام البته قبل از اینکه به ریاست امور مالی آن برسم.»
اما ماریا خرسند پیش از اینکه در شرکت مهم اریکسون به عنوان مدیرعامل انتخاب شود کاری کرد کارستان که نام او را نهتنها در این شرکت، بلکه در تمام شرکت‌های حوزه فناوری و تکنولوژی مهم جهان سر زبان‌ها انداخت. او به کمک تیم بزرگی از همکارانش که البته رهبری و هدایت آنها را خرسند برعهده داشت در سال ۱۹۹۴ توانستند با اختراع بلوتوث تحول عظیمی در ارتباطات به خصوص موبایل در جهان به وجود آورند؛ تکنولوژی‌ای سرشار از موفقیت و سود برای شرکت اریکسون. اما چرا مدیران اریکسون مدیریت تیم فناوری‌های جدید این شرکت را که خروجی آن به بلوتوث رسید به خرسند سپردند؟ خود او در پاسخ به این سوال گفته است: «کسی به من کلمهای درباره اینکه چه صلاحیتی برای رهبری این عملیات داشتم نگفت اما آنها اشتیاق من برای رسیدن به نتیجه و گرسنگی‌ام برای چالش‌های جدید را شناخته بودند.» او همچنین در مصاحبهای با خبرگزاری مهر (۱۳۹۳) درباره اهمیت اختراع بلوتوث گفته است: «من مدیر پروژه برنامه و فناوری جدیدی با نام بلوتوث بودم. اختراع بلوتوث، یکی از فناوری‌هایی بود که توانست بازار فناوری را با جهش قابل توجهی مواجه کند و تمام استانداردهای قبلی دستخوش تغییرات گسترده ای شدند. بلوتوث تجربه بزرگی بود و باعث شد نه تنها گروهی که در این پروژه فعالیت داشتند درس‌های زیادی بیاموزند، بلکه به سایر همکارانم نیز کمک کرد. این پروژه برای جامعه بشری نیز دارای ارزش بزرگی بود.»
طراحی و ساخت فناوری بلوتوث و انتقال این فناوری شبکه‌های بی‌سیم کوتاهبرد به محصولات انبوه مانند لپتاپ و تلفن‌های همراه، مأموریت تقریباً ۲۰۰ کارمند اریکسون بوده است که ۷۰ درصد از آنها را مهندسان تشکیل می‌داده‌اند. مدیران شرکت اریکسون و ماریا خرسند برای نام فناوری اختراعشده این شرکت از اسم یکی از پادشاهان دانمارک در قرن دهم میلادی استفاده کردند که دانمارک و نروژ را متحد کرد. لوگوی بلوتوث هم از ترکیب حرف اول اسم و فامیل این پادشاه تشکیل شده است. انتخاب این نام در واقع نشان‌دهنده بلندپروازی شرکت اریکسون سوئدی برای تبدیل آن به یک استاندارد واحد برای انواع و اقسام گجت‌ها، تلویزیون‌ها، گوشی‌ها و دیگر لوازم جانبی بوده است.
ماریا خرسند بعد از چند سال مدیرعاملی شرکت اریکسون برای تجربه‌های جدید از این شرکت بیرون آمد و به یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده کامپیوتر در جهان پیوست و در این شرکت هم همچون اریکسون خیلی سریع پله‌های پیشرفت را طی کرد. او با واگذاری مدیرعاملی شرکت اریکسون مدیریت تولید سختافزار شرکت دل در سوئد را بر عهده گفت و مدتی بعد مدیرعامل این غول تکنولوژی حوزه کامپیوتر شد. البته او هیچ‌گاه دلیل اصلی خروجش از شرکت اریکسون را توضیح نداده است و یک بار در پاسخ به سوالی در اینباره گفت: «مهم این است که هماکنون من مدیرعامل شرکت دل در سوئد هستم و هفت سال از زمانی که اریکسون را ترک کردم، می‌گذرد.» خود او گفته است مهم‌ترین دستاوردش در شرکت دل توسعه بازارها و بهبود خدمات این شرکت بوده است.
ماریا خرسند بعد از چند سال کار در شرکت دل مدیریت این شرکت را هم واگذار کرد و تمرکز اصلی خود را روی حوزه تحقیق و پژوهش گذاشت: «من مدیریت شرکت تحقیقات فناوری SP را هم انجام می‌دادم. شرکت تحقیقاتی SP در شش زمینه انرژی، تکنولوژی اطلاعات و مخابرات، علوم حیات، ریسک و امنیت، محیط‌زیست و حمل‌ونقل به کارش ادامه می‌دهد. این کمپانی در زمینه‌های نام بردهشده به کار پژوهشی و تحقیقات اشتغال دارد. این شرکت اطلاعاتی را که به دست می‌آورد در اختیار سایر شرکت‌های بزرگ دنیا قرار می‌دهد تا آنها یرای رسیدن به اهدافشان از آنها استفاده کنند. بازدهی مالی این شرکت در دوران مدیریت من چندین برابر شده است. در هفت سال مدیریت من پیشرفت شرکت در رابطه با پروژه‌های مختلف چشمگیر بوده است به طوری که هر سال نسبت به سال قبل ۱۰ درصد پیشرفت داشته است. بیشتر پروژه‌هایی که در چند سال اخیر انجام داده‌ایم در رابطه با انرژی و محیط زیست بوده که به نتایج خوبی نیز رسیده‌ایم و پروژه‌ها رشد سریعی داشته‌اند.»
بیرگیتا بولین رئیس هیئت‌مدیره کمپانی بزرگ پژوهش‌های تکنیکال SP همیشه از انتخاب ماریا خرسند به عنوان مدیرعامل این شرکت بسیار خوشحال بود و این تصمیم را یکی از بهترین تصمیمات کاری‌اش عنوان کرده است. شرکت SP در سال ۱۹۲۰ میلادی تأسیس شده است و بیرگیتا بولین در مصاحبه‌های خود درباره انتخاب خرسند گفته است توانایی‌های رهبری او تأثیر فوق‌العاده زیادی در پیشبرد اهداف این شرکت گذاشته و مدیریت خرسند باعث توسعه این مجموعه شده است. این شرکت نتایج تحقیقات خود را به صنایع منتقل می‌کند و صنایع با استفاده از آنها راهحلهای کارآ برای افزایش رقابت‌پذیری پیدا می‌کنند. طی سال‌هایی که ماریا خرسند در سمت مدیریت عاملی شرکت بوده، این شرکت در مسیر نوآوری و توسعه با سرعت حرکت کرده و ارزش افزوده بالایی برای صنایع به خصوص کوچک و متوسط به وجود آورده است. از دید ماریا خرسند کمک به شرکت‌های کوچک و متوسط که قلب نوآوری و خلاقیت هستند زمینه را برای افزایش رقابت‌پذیری اقتصاد فراهم می‌کند.
البته جالب است بدانید ماریا خرسند باوجود اینکه در بیست سال گذشته همیشه از مدیران ارشد شرکت‌های فناوری بوده است خودش طرفدار پر و پاقرص تکنولوژی نیست و در پاسخ به چرایی این موضوع در مصاحبه با خبرگزاری مهر گفته است: «تکنولوژی و فناوری به معنای استفاده از تمامی ابزارهایی است که برای تسهیل شدن زندگی روزانه از آنها استفاده می‌شود. من یکی از طرفداران همیشگی این موضوع هستم اما انسان‌ها بزرگ‌ترین دارایی و منابع هر کشوری محسوب می‌شوند و به نظرم انسان‌ها مهم‌تر هستند، همانند من که دخترم و همسرم مهم‌ترین افراد زندگیام هستند. من در تمامی شرکت‌ها با هر عنوانی که بوده‌ام بسیار تلاش کرده‌ام و تمام تلاش‌هایم را به جامعه بینالمللی و صنعت تزریق کرده‌ام، اما همیشه برایم خانواده مهم‌تر بوده است.»
علاوه بر مدیرعاملی اریکسون و دل و مدیریت پروژه‌های مختلف تحقیقاتی، ماریا خرسند عضو شورای فناوری اطلاعات دولت سوئد بوده و در سال ۲۰۱۱ به عنوان عضو آکادمی علوم مهندسی انتخاب شد. او در سوئد به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مدیران حوزه فناوری و ملکه تکنولوژی‌های نوین شناخته می‌شود. خود او درباره اینکه چگونه در صنعتی که اصولاً مردسالار است و بیشتر مهندسان مردها هستند به عنوان حاکم و ملکه شناخته می‌شود، گفته است: «البته من مدیران زن دیگری را در اریکسون می‌شناسم و همچنین دوستان زنی دارم که رئیس جمهور و مقامات دولتی هستند. زمان‌هایی بوده است که تنها زن حاضر در میان صدها مرد در کنفرانس‌های بزرگ فناوری بوده‌ام اما هیچوقت مبهوت این فضاها نشده‌ام و همیشه تلاش کرده‌ام بهترین و درست‌ترین کار را انجام بدهم، فارغ از جنسیت.»
او درباره دلایل موفقیتش در زندگی گفته است: «شاید بتوانم بگویم مهم‌ترین دلیل موفقیتم خصلت بلندپروازی و جاهطلبی من است. مثل همه آدم‌های موفق من هم از پشتکار فراوان نتیجه گرفتم. من دوست دارم در کارهایم چالش ایجاد کنم برای همین سعی کردم در خیلی از کارها فعالیت داشته باشم. چون به خودم قول موفقیت در هر چالشی را دادم توانایی‌هایم خیلی زود نمایان شد.»
نویسنده: سیدکمال آقایی