با تشدید حملات طالبان در افغانستان و سقوط برخی از مناطق این کشور، کارشناسان می‌گویند بسیاری از افغانستان راه مهاجرت به کشورهای دیگر از جمله ایران را در پیش می‌گیرند. این در حالی است که پیش از این وضعیت اقتصادی ایران باعث شد بسیاری از مهاجران افغانستانی‌ها از ایران خارج شوند. حالا اما برای نجات جانشان خروج از افغانستان را ترجیح می‌دهند.
به گزارش روند بازار، افغانستان با جنگ داخلی روبه روست. طالبان برخی از مناطق را به تصرف درآورده است. حالا برخی از غیرنظامیان هم برای مبارزه با طالبان اسلحه به دست شدند. برخی اما راه دیگری را انتخاب می‌کنند، ترک خاک افغانستان و رفتن به کشورهای دیگر.
با خروج نیروی‌های خارجی از افغانستان طالبان نیز حملات خود را تشدید کرد. برخی از شهرها سقوط کرده و کنترل آن به صورت کامل به دست نیرورهای طالبان افتاده است. در چنین شرایطی برخی از غیرنظامیان نیز اعلام کردند در کنار دولت با طالبان مقابله می‌کنند.
گفتگوی صلح افغانستان هم تاکنون راه به جای نبرده است. این گفتگو اولین بار در سپتامبر سال ۲۰۲۰ با هدف مذاکره بین طالبان و دولت افغانستان شروع شد. چنین شرایطی برخی از مردم افغانستان را ناامید کرده است. اما این ناامیدی‌ها چه تاثیری در مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران دارد؟
مهاجرت مردم با حمله طالبان
عزیز بارز، حقوقدان و عضو مرکز مطالعات راهبردی افغانستان و آسیای مرکزی در این مورد به تجارت‌نیوز می‌گوید: «هر چقدر طالبان حملات خود را بیشتر کند، موج مهاجرت افغانستانی‌ها هم تشدید می‌شود.»
او در این گفت‌وگوی کلاب هاوسی می‌گوید: «اگر حملات طالبان به شهرهای بزرگ کشیده شود، بسیاری از خانواده‌ها از افغانستان مهاجرت می‌کنند. قطعا یکی از مقاصد مهاجرتی آنها هم ایران است.»
عزیز بارز ادامه می‌دهد: «افغانستانی‌ها بیشتر برای حفظ جان خود از افغانستان خارج می‌شوند و اینطور نیست که برای وضعیت اقتصادی مهاجرت کنند. بیشترین نیروی کاری که از افغانستان به ایران می‌روند پشتون‌ها و ازبک‌ها هستند که از روستاها خارج می‌شوند و راه ایران را در پیش می‌گیرند. آنها نیروی کار ارزانی برای ایران هستند.
عباس عبدی، فعال سیاسی نیز روز گذشته در اعتماد نوشت: «با پیشرفت طالبان، ایران در خطر هجوم صدها هزار و شاید بیش از یک میلیون نفر آواره افغانستانی خواهد بود.»
مهاجران افغانستانی بر سر دوراهی
احتمال موج مهاجرتی افغانستانی‌ها به ایران در حالی است که پیش از این بسیاری از افغانستانی سال گذشته خاک ایران را به دلیل وضعیت اقتصادی موجود ترک کردند.
بر اساس آمارهای رصدخانه مهاجرت ایران، رکورد بیشترین بازگشت مهاجران افغانستانی فاقد مدرک از ایران در سال ۲۰۲۰ شکسته شد. از سوی دیگر تنها طی چهار ماه ابتدایی سال ۲۰۲۱ نیز ۳۶۴ هزار مهاجر افغانستانی فاقد مدرک از ایران خارج شدند. از این تعداد ۱۶۱ هزار نفر داوطلبانه ایران را ترک کردند، در حالی که در مدت مشابه سال ۲۰۲۰، ۲۷۰ هزار نفر خارج شدند.
برخی از کارشناسان بر این باورند که نرخ ارز، پایین آمدن ارزش ریال از دلایل خروج مهاجران افغانستانی از ایران بود. پیش‌تر تجارت‌نیوز در گزارشی از موج خروج افغانستانی‌ها از ایران نوشت. بر اساس این گزارش برخی از مهاجران افغانستانی می‌گفتند شرایط ایران برایشان دیگر مانند گذشته نیست. آنها بر این باور بودند که وضعیت اقتصادی ایران زندگی را برایشان سخت کرده است و دیگر برایشان صرفه ندارد که در ایران بمانند.
جهانبخش مهران‌فر، پژوهشگر حوزه اقتصاد مهاجرت نیز به تجارت‌نیوز گفته بود: «دلیل مهم خروج مهاجران افغانستانی از ایران به مقصد ترکیه و اروپا و حتی وطن خودشان، واکنش به عملکرد و شرایط بازار کار ایران بود که به دنبال شرایط رکودی و سقوط ارزش ریال صورت گرفت.»
حالا موج حملات طالبان در افغانستان وضعیت را برایشان بیش از پیش سخت کرده است و به باور کارشناسان آنها باز هم راه خروج از افغانستان را در پیش می‌گیرند و احتمالا در این زمان، ایران در دسترس‌ترین مقصد آنهاست.