بیت کوین، اولین و ارزشمندترین ارز دیجیتال جهان است که در زمان نگارش این مقاله، بیش از ۳۹.۵۰۰ دلار قیمت دارد. مکانیسم تولید این ارز دیجیتال، استخراج یا ماینینگ (mining) نام دارد. در این فرآیند، کامپیوترهایی با توان محاسباتی بالا، اقدام به حل معادلات ریاضی بسیار پیچیده می‌کنند. این فرآیند، توسط دستگاه‌های مخصوصی به نام ایسیک (Asic) یا ماینر در مکانی به نام مزرعه یا فارم (Farm) انجام شود.
در این مقاله، هزینه‌های راه‌اندازی مزرعه استخراج بیت کوین را دسته‌بندی کرده و در برخی موارد سعی می‌کنیم برآوردی از آن در سال ۱۴۰۱ داشته باشیم. با بررسی این هزینه‌ها می‌توان دریافت که خرید Bitcoin در برابر استخراج آن تا چه حد توجیه‌پذیر است. درصورتی‌که قصد ورود با عرصه استخراج بیت کوین را دارید، با ما همراه باشید.
هزینه های اولیه راه اندازی مزرعه بیت کوین
مانند هر پروژه دیگری، هزینه راه‌اندازی مزرعه بیت کوین نیز به دو دسته اولیه و جاری تقسیم می‌شود. در این بخش، هزینه‌های اولیه راه‌اندازی این پروژه را معرفی و تا حد ممکن، برآورد می‌کنیم.
هزینه ملک
راه‌اندازی مزرعه بیت کوین به یک فضای فیزیکی نیاز دارد. هرچه این فضا بزرگ‌تر باشد، تعداد دستگاه‌های ماینر بیشتری می‌توان در آن نصب‌کرده و درنتیجه سودآوری بیشتری داشت. این مکان فیزیکی باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
- برق سه‌فاز
- سقف بلند
- سیم‌کشی برق قوی و مناسب
- خارج از شهر
از آنجا که دستگاه‌های ماینر برق زیادی مصرف می‌کنند، وجود برق سه‌فاز در ملک، ضروری است. همچنین به دلیل تولید گرمای فراوان، ملک موردنظر باید سقف بلندی داشته باشد که هوا به‌خوبی در آن جریان یابد. سیم‌کشی برق قوی نیز از آن جهت ضروری است که مصرف برق شدید، سبب آتش‌سوزی و قطعی برق نشود.
مجموع این ویژگی‌ها به اضافه الزامات قانونی، سبب شده‌اند که تنها ساختمان‌های خارج از شهر برای مزرعه بیت کوین مناسب باشند. بنابراین، اولین هزینه‌ای که باید برای راه‌اندازی مزرعه بیت کوین در نظر گرفت، هزینه اجاره یا خرید ملک است که کاملا به شهر و موقعیت مکانی بستگی دارد.
دستگاه ماینر
مهم‌ترین سخت‌افزاری که باید برای استخراج بیت کوین به آن نیاز است، دستگاه ماینر است. این دستگاه، وظیفه انجام محاسبات پیچیده به‌صورت شبانه‌روزی و اتصال به بلاک چین را برعهده دارد. آن‌ها برق زیادی مصرف کرده و بسته به قدرت محاسباتی و سخت‌افزارشان، قیمت‌های متفاوتی دارند. البته، هرچه تعداد دستگاه‌ها و نرخ هش یا توان محاسباتی آن‌ها بیشتر باشد، شانس استخراج سریع‌تر هر بیت کوین نیز افزایش می‌یابد.
در اینجا، قیمت برخی از دستگاه‌های ماینر مناسب برای یک مزرعه بیت کوین در اردیبهشت ۱۴۰۱ را می‌آوریم:
- ماینر هلیوم Milesight UG65: بین ۲۵.۲۰۰.۰۰۰ تا ۳۸.۰۰۰.۰۰۰ تومان
- ماینر هلیوم Panther X2: بین ۱۵.۷۰۰.۰۰۰ تا ۳۶.۰۰۰.۰۰۰ تومان
- ماینر بیتمین Antminer S19 Pro 110TH: بین ۲۱۸.۵۰۰.۰۰۰ تا ۴۳۶.۷۰۶.۰۰۰ تومان
- ماینر T2 Turbo z 30T: حدود ۵۱ میلیون تومان
- ماینر کم‌مصرف Jasminer X4-C 1U: حدود ۲۴۰ میلیون تومان
- ماینر میکروبیتی Whatsminer مدل M32 62Th: ۱۱۷ تا ۱۸۰ میلیون تومان
همان‌طور که ملاحظه می‌کنید، قیمت ماینرها بسیار متنوع است. این امر، بیش از هر چیز به توان محاسباتی و برق مصرفی آن‌ها بستگی دارد. برای انتخاب ماینر، باید عوامل متعددی مانند مصرف یرق، قیمت برق منطقه، درآمد مورد انتظار و از همه مهم‌تر، سختی شبکه بیت کوین را در نظر داشته باشید.
سختی استخراج شبکه بیت کوین پس از استخراج هر ۲۰۱۶ بلاک یا تقریبا هر دوهفته یک‌بار، تغییر می‌کند. در حال حاضر، سختی استخراج بیت کوین، حدود ۲۸.۷۷ است. برای این عدد، دستگاه‌های با نرخ هش بالا لازم است. دستگاه‌های زیر، مناسب‌ترین گزینه‌ها برای راه‌اندازی مزرعه هستند:
- Antminer S19 Pro
- Antminer T9+ Pionex
- Minedollers
- AvalonMiner A1166 Pro
- WhatsMiner M30S++
برخی از این ماینرها در بازار ایران نیز موجود هستند؛ اما قیمت آن‌ها بسیار متغیر است.
عامل مؤثر دیگر در انتخاب ماینر، میزان دبی هوای موردنیاز برای خنکشدن هرکدام است. بنابراین، میزان فضای ملک نیز در این امر مؤثر است. همچنین، باید در نظر داشته باشید که یک مزرعه بیت کوین به تعدادی از این ماینرها نیاز دارد که هزینه‌ها را به شکل قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
در محاسبات خود باید میزان استخراج ماهانه را نیز درنظر گرفته و با توجه به قیمت بیت کوین و احتمال رشد یا نزول آن در آینده، سودآوری دستگاه‌ها را برآورد کنید.
دیگر سخت افزارها
از دیگر سخت‌افزارهای اولیه‌ای که برای راه‌اندازی یک مزرعه استخراج بیت کوین باید برای آن‌ها هزینه کرد، موارد زیر هستند:
- مودم و روتر اینترنت پرسرعت و هزینه راه‌اندازی آن
- هواکش‌های متعدد، به‌منظور خنک کردن محیط
- کابل‌های برق فشار قوی
- تجهیزات ایمنی و تأمین امنیت محل، مانند دزدگیر، کپسول‌های آتش‌نشانی، تجهیزات اتصال به زمین و مقابله رعدوبرق
- تجهیزات عایق‌کننده ساختمان در برابر رطوبت
لازم به ذکر است که برای مزارع بزرگ، بهتر است از روترهای چندشبکه‌ای استفاده کرده و ماینرها را با استفاده از آن‌ها به مودم مرکزی متصل کنید. این کار در کاهش هزینه تهیه مودم تأثیرگذار است.
مجوزهای لازم
راه‌اندازی مزرعه استخراج بیت کوین در کشور ما نیازمند دریافت مجوز از وزارت صمت و سازمان‌های دیگری، نظیر محیط‌زیست منطقه است. این هزینه، هرسال متفاوت است و اگرچه چندان قابل‌توجه نیست باید آن را جزء هزینه‌های اولیه راه‌اندازی مزرعه بیت کوین به‌حساب آورد. این مجوز، شش‌ماهه بوده و طبق آخرین مصوبات، تنها یک‌بار قابلتمدید است.
هزینه های جاری راه اندازی مزرعه بیت کوین
مهم‌ترین هزینه جاری یک مزرعه بیت کوین، برق مصرفی آن است. همان‌طور که گفتیم، دستگاه‌های ماینر، برق بسیار زیادی مصرف می‌کنند. در حال حاضر، تنها به مزارعی با توان مصرفی حداقل ۱۰۰ کیلووات، مجوز تعلق می‌گیرد.
طبق اعلام سخنگوی پیشین صنعت برق کشور، استخراج هر بیت کوین به‌اندازه مصرف یک سال ۲۴ واحد مسکونی، برق مصرف می‌کند. با بررسی اعداد و ارقام در این زمینه، می‌توان نتیجه گرفت که استخراج هر بیت کوین به حدود ۷۲ کیلووات، برق نیاز دارد. بااین‌حال، بررسی توان متوسط دستگاه‌های ماینر نشان می‌دهد که برای تولید هر بیت کوین، تنها ۱۸ کیلووات برق مصرف می‌شود.
با صرفه‌نظر از این اعداد متناقض، آنچه باید به‌عنوان هزینه جاری یک مزرعه بیت کوین در نظر گرفته شود، نرخ محاسبه برق است. طبق آخرین مصوبات در اسفند سال گذشته، مزارع تنها می‌توانند از انرژی‌های تجدیدپذیر برای استخراج استفاده کنند. در حال حاضر، توزیع شبکه برق در کشور به سه دسته زمانی زیر تقسیم شده است:
- اوج بحران
- محدودیتدار
- عادی
بر اساس آخرین مصوبه‌های دولت در سال گذشته، هزینه برق مصرفی مزارع استخراج رمزارز در زمان‌های عادی با ضریب نیم و در زمان‌های محدودیتدار با ضریب دو محاسبه می‌شود. بهای هر کیلووات ساعت برق مصرفی برای مراکز استخراج نیز برابر با ۱۶.۵۷۴ ریال، تعیین شده است.
هزینه جاری دیگر
علاوه بر هزینه برق مصرفی، برخی هزینه‌های جاری دیگر نیز باید هنگام راه‌اندازی مزرعه بیت کوین در نظر گرفته شوند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- هزینه اینترنت
- هزینه نگهداری و تعمیر تجهیزات
- هزینه نیروی انسانی در صورت نیاز
سخن آخر
استخراج خانگی بیت کوین نه قانونی است و نه برخلاف گذشته با توجه به افزایش سختی شبکه، مقرون‌به‌صرفه است. به همین دلیل، مزارع استخراج بیت کوین، تنها راه استخراج این رمز ارز محسوب می‌شوند. برآورد هزینه‌های اولیه و جاری راه‌اندازی چنین مکانی، می‌تواند چشم‌انداز سودآوری آن را در آینده نزدیک، روشن کند. دراین‌بین، سه هزینه ملک، دستگاه‌های ماینر و برق مصرفی، اهمیت بیشتری دارند.
باید دید با افزایش سختی شبکه در ماه‌های آینده و قوانین احتمالی جدید در مورد هزینه برق مزارع استخراج، این فعالیت اقتصادی صنعتی در آینده تا چه میزان به‌صرفه خواهد بود.