قیمت دلار طی هفته‌های گذشته در کف کانال ۵۰ هزار تومانی درجا زده و به نظر می‌رسد بانک مرکزی توانسته است قیمت این ارز را کنترل کند. اما چگونه بانک مرکزی به این موفقیت دست یافته است؟ قیمت دلار در سال آینده چقدر خواهد بود؟ این‌ها سوالاتی است که پیمان مولوی، اقتصاددان در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز به آن پاسخ داده است.
به گزارش روند بازار به نقل از تجارت‌نیوز، دولت قیمت دلار را طی ماه‌های اخیر، به انحای مختلف با استفاده از خبردرمانی و مواردی از این دست کنترل کرده است. کارشناسان اقتصادی معتقدند که دولت آنقدر منابع ارزی در اختیار ندارد که کنترل قیمت دلار را ادامه دهد؛ از طرف دیگر اما بانک مرکزی مدعی‌ست منابع کافی در اختیار دارد و این دست از اظهارات تنها شانتاژ خبریست.
پیمان مولوی، اقتصاددان در بررسی سیاست‌های بانک مرکزی برای کنترل قیمت دلار، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز تاکید کرد: دلار کالایی برای سرمایه‌گذاری و پیشرفت مالی نیست بلکه ابزاری برای حفظ سرمایه است! وی افزود: این موضوع تنها وابسته به ایران هم نیست و در سایر کشورها که با اقتصاد تورمی دست و پنجه نرم می‌کنند مانند آرژانتین که الان در صدر اخبار است، صدق می‌کند.
این اقتصاددان عنوان کرد: اما ابتدا باید بررسی شود که دلار که یک ابزار حفظ سرمایه است بدون هیچ حرف اضافه بر چه اساسی تغییر می‌کند. سوالی که مطرح می‌شود این است که کدام کشور در طول تاریخ با وجود تورم نه یکی دو درصدی بلکه ۴۰ درصدی می‌تواند بدون آنکه کار خاصی انجام دهد ارزش پول ملی خود را حفظ کند.
مولوی اظهار کرد: در پاسخ به این سوال باید گفت ارزش پول ملی یک کشور رابطه مستقیمی با تورم حاکم بر آن کشور دارد وقتی تورم در آمریکا حدود سه درصد و تورم در ایران حدود ۴۰ درصد است ما به طور قطع حدود ۳۷ درصد کاهش ارزش ریال را در پیش خواهیم داشت! این یک امر طبیعی و مشخص است یعنی ارزش ذاتی ریال ۳۷ درصد افت خواهد کرد.
در دلار سرمایه‌گذاری کنیم؟
وی عنوان کرد: اما چرا بنده معتقدم دلار یک ابزار سرمایه‌گذاری نیست چرا که دلار در ایران تحت قیمومیت دولت است تا آنجا که به خاطر داریم دولت‌ها هر زمانی که در راس کار قرار گرفتند با وجود تورم به هر طریقی که ممکن است با استفاده از منابع ارزی خود قصد تهدید بازار را داشتند؛ این به معنای محدودکردن واردات است؛ برای مثال رتبه آزادی تجارت بین‌الملل ایران در سال گذشته ۱۶۵ بوده است. به این صورت هیچ واردکننده‌ای قصد واردات ندارد مگر آنکه وزارت صمت و بانک مرکزی به آن اجازه دهد.
مولوی تاکید کرد: حالا این به چه معناست؟ یعنی دولت با این کار سمت تقاضای دلار را کنترل می‌کند. پس اینکه دلار در تراز ۵۰ هزار تومان باقی مانده تنها محدودیت اعمال شده توسط دولت برای واردات است؛ اما این موضوع تا کجا امکان دارد؟ تا زمانی که این محدودیت باقی‌ست این تراز ۵۰ هزار تومانی نیز حفظ می‌شود اما آیا برای همیشه این اتفاق ممکن است؟ خیر.
این تحلیلگر بازارهای مالی گفت: متاسفانه وقتی ما از قیمت دلار و فنر آن یاد می‌کنیم بسیاری می‌گویند که این فنر نیست! اما من چند سوال مطرح می‌کنم؛ اینکه چگونه قیمت دلار از هزار تومان به سه هزار تومان رسید؟ چگونه سه هزار تومان به ۴۵۰۰ تومان رسید و چگونه از ۴۵۰۰ تومان در مهرماه ۱۸ هزار تومان رسید و بعد از آن به قیمت ۳۰ هزار تومان حرکت کرد؟
وی افزود: اگر دقت کنیم مشخص می‌شود که یک رشد هیجانی قیمت دلار تجربه می‌کند و بعد از آن وارد یک دوره ثبات می‌شود که این را برخی به معنای تثبیت کردن قیمت دلار تلقی می‌کند! اگر سخنرانی‌های روسای بانک مرکزی بررسی شود همه این عزیزان از دوره تثبیت یاد می‌کنند اما بعد از آن قیمت دلار شروع به رشد می‌کند. چرا؟ زیرا در اقتصاد ایران تورم وجود دارد؛ تا زمانی که تورم وجود دارد کاهش ارزش ریال و پول ملی ادامه‌دار خواهد بود. چرا که چیزی تحت عنوان قیمت نقطه‌ای دلار در اقتصاد ایران نمی‌شود پیش بینی کرد. به این ترتیب یک عدد تحت عنوان متوسط قیمت دلار یا متوسط ۳۶۵ روزه قیمت دلار وجود دارد. به این صورت می‌توان قیمتی متوسط برای دلار پیش‌بینی کرد.
مولوی اظهار کرد: در سال ۱۴۰۱ دلار یک اوج قیمتی ۶۰ هزار تومانی را تجربه کرد؛ در همان زمان من ویدیویی دادم که گفتم متوسط قیمت دلار در سال ۱۴۰۱، معادل ۳۵ هزار تومان خواهد بود. چرا که بر اساس رویکرد ppp متوسط قیمت دلار ۲۶ هزار تومان ۱۴۰۰ و بر اساس روند تورم ۴۵ درصدی در آن سال به قیمت متوسط ۳۵ هزار تومان می‌رسیدیم؛ اما در حال حاضر متوسط قیمت ۳۵ هزار تومان سال قبل، با در نظر گرفتن تورم ۴۰ الی ۴۵ درصدی سال کنونی به ۵۰ الی ۵۵ هزار تومان خواهد رسید (بیشینه ۵۵ و کمینه ۴۵ الی ۴۶ هزار تومان). یعنی در سال کنونی دانسیته قیمت دلار در حوالی همین نرخ ۵۰ هزار تومان خواهد بود.
پیش بینی قیمت دلار در سال ۱۴۰۳
این تحلیلگر بازارهای مالی در ادامه با طرح این سوال که حالا برای سال آینده چه اتفاقی برای دلار می‌افتد، عنوان کرد: در حال حاضر ما تورم ۴۰ الی ۴۵ درصدی ایران و تورم امریکا را داریم. مابه‌التفاوت این دو نرخ تورم، شاخص قیمت متوسط دلار در سال آینده می‌شود. حال اگر دولت‌ها از منابع ارزی بالایی برخوردار باشند این قیمت دلار را تثبیت می‌کنند؛ اما اگر در سال ۱۴۰۳ ترامپ بار دیگر رئیس جمهوری آمریکا شود این ریسک چگونه توسط دولت ایران هج می‌شود؟
مولوی عنوان کرد: آیا کسی تضمین می‌کند فروش نفت ایران از این مقدار پایین‌تر نیاید؟ آیا کسی تضمین می‌کند درآمدهای نفتی پایین‌تر نیاید و حتی شوک‌های دیگری از اقتصاد از قبیل شوک خروج سرمایه به ارمغان نیاید؟
وی افزود: این‌ها عواملی است که سیاست‌گذار باید دقت کند. شاید سیاست‌گذاری نخواهد در رابطه با این قضیه صحبت کند اما مردم عادی باید توجه کنند که دلار یک ابزار حفظ سرمایه است. همچنین باید اذعان شود که در طول سال‌های اخیر دلار چهارمین بازار پربازده بعد از بورس، طلا و مسکن بوده است.
مولوی بیان کرد: به همین خاطر است که همیشه توصیه می‌شود برای کسانی که به دلار احتیاج دارند به صورت دوره‌ای، پریودیک و ممتد خرید و میانگین موزون خود را حفظ کنند. زیرا کسی که ۱۰ سال دلار خریداری می‌کند و کسی که ۵ سال دلار خریداری می‌کند از میانگین موزون قیمت دلار متفاوتی برخوردار هستند. همچنین اگر شخصی در بهمن و دی ماه سال ۱۴۰۱ دلار خریداری کرده است، حالا با یک میانگین بالا در بازار حضور دارد.
در این میان باید گفت اگر کسی به صورت ممتد دلار خریداری کرده در طی سالیان گذشته توانسته آن بهینه ساختار سرمایه خود را حداقل برای خودش حفظ کند. اما باید دقت شود که سناریوی قیمت دلار برای سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ منشعب از تورم است و جدا از تورم نمی‌شود در مورد قیمت دلار صحبت کرد.