گوجه طلایی! / بین ۳۴۰۰ تا ۳۶۰۰ تومان خرید ۴۰۰۰۰ هزار تومان فروش
مهرماه امسال، کارخانهها و تعاون روستایی به نمایندگی از دولت و همچنین بنکداران، گوجهفرنگی را با قیمت بین ۳۴۰۰ تا ۳۶۰۰ تومان آن هم بهصورت نسیه از کشاورزان خریداری کردند و امروز بعد از گذشت دو ماه قیمت این محصول در بازار مشهد به ۴۰ هزار تومان رسیده است، یعنی بیش از ۱۰ برابر رشد قیمت، همینقدر سامانیافته و مدیریتشده.
به گزارش روند بازار به نقل از خراساننیوز، گوجهفرنگی محصولی آب بر است و در شرایط فعلی بحران آبی مشهد و استان کشت آن تنها به این دلیل است که جزء لاینفک سفره مردم است، محصولی تازه خور که اگر در سردخانه نگهداری نشود، عمر دو یا سهروزه دارد. میخواهیم نگاهی به سرگذشت دو ماه گذشته این محصول کشاورزی استان داشته باشیم.
گوجه ۳۴۰۰ تومانی در اول مهرماه
اواخر شهریور بود که گوجه کاران مشهدی گلایههای شدیدی درباره نرخ خرید این محصول از سوی کارخانهها ابراز کردند؛ این که هر کیلو گوجهفرنگی را ۳۳۰۰ تا ۳۴۰۰ تومان از آنها خریداری و پرداخت پول را هم به ۲ و ۳ ماه بعد موکول میکنند، درحالیکه قیمت تمامشده تولید هر کیلو گوجهفرنگی حدود همین قیمت است. جالب آن است که قیمت هر کیلو گوجهفرنگی در بازار در مهرماه حدود ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان بود، یعنی حداقل ۳ برابر قیمت آن سر مزرعه.
قهرمان وارد میشود
در همین اثنا بود که خبر آمد، تعاون روستایی استان به نمایندگی از دولت و برای حمایت از گوجه کاران قصد دارد، محصول این کشاورزان را خریداری کند، جزئیات آن را پیگیر میشویم؛ از قرار معلوم تعاون روستایی درنهایت محبت و لطف در حق گوجه کاران هر کیلو گوجه فرنگی را به قیمت ۳۴۰۰ تومان از کشاورزان خریداری کرد؛ یعنی هم نرخ با قیمتی که کارخانهها خریداری میکردند، سوال این جاست که چرا باید کشاورزان گوجه فرنگی خود را به تعاون روستایی بفروشند؟ شاید دلیلش این باشد که خرید تعاون روستایی بهصورت نقدی باشد که پاسخ این مسئله هم روشن است، زیرا تعاون روستایی هم نحوه پرداختی بهتر از کارخانهها ارائه نمیکند. یعنی نماینده دولت برای حمایت از کشاورزان ورود کرده، اما هیچ تفاوتی در خرید این دستگاه دولتی با بخش خصوصی وجود ندارد.
سرنوشت مبهم ۵ هزار تن گوجه ۳۴۰۰ تومانی
طبق اعلام تعاون روستایی خراسان رضوی، کل گوجهفرنگی خریداریشده توسط این نهاد دولتی ۵ هزار تن بوده، یعنی تعاون روستایی برای خرید ۵ هزار تن ۱۷ میلیارد تومان هزینه کرده است آنهم با هدف حمایت از گوجه کاران! این خرید حمایتی در حالی است که در مهرماه که خرید حمایتی صورت گرفته، هر کیلو گوجهفرنگی در بازار مشهد بین ۱۵ تا ۱۸ هزار تومان قیمت داشت؛ این یعنی اگر تعاون روستایی بخواهد محصول خریداریشده را در بازار عرضه کند، ارزش فروش آن حداقل ۷۵ میلیارد تومان خواهد بود. طبیعی است که این سؤال مطرح میشود که تعاون روستایی با این گوجههایی که با هدف حمایت از کشاورز هم قیمت با نرخ کارخانهها خریداری کرده، چه کرده است؟ در این خصوص تلاش زیادی کردیم که جزئیات را از مدیران تعاون روستایی استان بگیریم، اما تنها پاسخی که گرفتیم، این بود که گوجهفرنگیهای خریداریشده به کارخانههای رب گوجهفرنگی فروخته شده است. عجیب است چرا باید کارخانهها گوجهفرنگی را از تعاون روستایی خریداری کنند درحالیکه مستقیم هم میتوانند این محصول را با همین قیمت از کشاورزان خریداری کنند؟ البته انجمن صنایع غذایی استان این ادعای تعاون روستایی را تایید نکرد و ابهام در سرنوشت گوجهفرنگیهایی که ۷۵ میلیارد تومان ارزش بازاری دارند و تنها با ۱۷ میلیارد تومان خریداری شدهاند، هنوز پابرجاست. پیگیری ما حتی با دستور رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان هم به نتیجه نرسید و مدیران تعاون روستایی خراسان رضوی تنها اعلام کردند که مدارک و مستندات فروش گوجهفرنگیها به کارخانهها موجود است که امیدوار هستیم دستگاههای نظارتی به این موضوع ورود کنند و نتیجه را به اطلاع عموم مردم برسانند.
اما این تمام ماجرا نیست. معمولاً در چنین شرایط بازار دلالی و احتکار گرم میشود. البته هیچ قانونی برای قیمت محصولاتی مانند گوجهفرنگی وجود ندارد بااینحال وقتی قیمت هر کیلو گوجهفرنگی سر زمین نهایت ۳۵۰۰ تومان است و در بازار مشهد ۱۵ هزار تومان، هرکسی وسوسه میشود که سودی از این وضعیت ببرد.
صادرات محموله ۳۷۸ تنی گوجهفرنگی به ترکمنستان!
ولی کمی پا را فراتر میگذاریم و نگاهی به صادرات استان میاندازیم. بررسی جزئیات قابلتأمل است. در مهرماه امسال که قیمت هر کیلو گوجهفرنگی سر زمین ۳۴۰۰ تومان توسط دولت و بخش خصوصی خریداری میشود، شاهد آن هستیم که تنها در یک فقره محموله بیش از۳۷۸ تن گوجهفرنگی از مرز لطفآباد به مقصد ترکمنستان بارگیری شده که قیمت هر کیلو از این محصول در تعرفههای گمرکی ۱۶ هزار تومان ثبت شده و تنها در همین ماه حدود ۳۲ هزار تن گوجهفرنگی از کل مرزهای کشور به مقصد دیگر کشورها بارگیری شده است.
سود ۱۰ برابری در ۲ ماه
با شروع آبان آن چه پیشبینی میشد، رخ داد. قیمت گوجهفرنگی سیر صعودی به خود گرفت و در نیمه آبان به کیلویی ۲۵ هزار تومان رسید. روز گذشته خبرنگار ما برای بررسی قیمت این محصول به بازارهای ترهبار در چند منطقه شهر مشهد مانند بولوار امامت، بولوار پیروزی و دستغیب مراجعه میکند؛ قیمت هر کیلو گوجهفرنگی از ۳۰ هزار تومان بهصورت درهم تا ۴۲ هزار تومان متغیر بود. یعنی قیمت گوجهفرنگی در بازه زمانی ۲ ماه در بازار حداقل ۳ برابر شده است. بدون شک یکی از دلایل این افزایش قیمت، خرید گوجهفرنگی مازاد بر نیاز مهرماه بازار استان و کشور و صادرات آن یا تبدیل کردن آن به رب گوجهفرنگی یا انبار شدن آن برای زمانی است که تقاضا چند برابر عرضه شود. حالا با یک حساب سرانگشتی میتوان سودی را که به جیب سردخانه داران و محتکران و حتی صادرکنندگان و کارخانهداران رب گوجهفرنگی میرود، تصور کرد. اگر تعاون روستایی ۵ هزار تن گوجهای را که خریداری کرده در مهرماه روانه بازار کرده باشد، حداقل ۷۵ میلیارد تومان فروش کرده است اما اگر در سردخانه نگهداری شده باشد و امروز به بازار عرضه شود، حداقل ۱۲۵ میلیارد تومان ارزش خواهد داشت. اگر هم یک سردخانه دار گوجه ۳۴۰۰ تومانی مهرماه را انبار کرده باشد، حالا با گذشت دو ماه میتواند این محصول را به ۱۰ برابر قیمت به بازار عرضه کند و چه سرمایهگذاری پرسودتر از این. همینقدر سامان دهی شده و مدیریت شده است تولید و مدیریت بازار محصولات پرمصرف سفره مردم.