«امانوئل شارپنتیر» و «جنفیر دوندا» برای اولین بار به طور مشترک برای توسعه روش های مهندسی ژنتیک برنده جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۰ شدند.
روند بازار – به گزارش مهر به نقل از وب سایت نوبل، امانوئل شارپنتیر پروفسور و محقق فرانسوی در حوزه میکروبیولوژی، ژنتیک و بیوشیمی است. وی ۵۱ ساله و از سال ۲۰۱۵ میلادی مدیر موسسه زیست عفونی مکس پلانک در آلمان است.
جنیفر دوندا بیوشیمیست ۵۶ ساله آمریکایی است که برای پژوهش‌های پیشتازانه خود در حوزه مهندسی ژنتیک CRISPR مشهور است. وی استاد دپارتمان شیمی و دپارتمان بیولوژی مولکولی و سلولی در دانشگاه برکلی کالیفرنیا است.
به طور دقیق تر امانوئل شارپنتیر و جنیفر دوندا ابزار مهندسی ژنتیک CRISPR/Cas۹ را کشف کردند. محققان با استفاده از این قیچی ژنتیکی می توانند دی ان ای حیوانات، گیاهان و میکروارگانیسم ها را با دقتی بی سابقه تغییر دهند. این فناوری تاثیر مهمی بر علوم زیستی دارد و علاوه بر آن به توسعه درمان های نوین برای سرطان کمک می کند. محققان امیدوارند در آینده با کمک این ابزار بیماری های موروثی را درمان کنند.
جالب آنکه کشف این قیچی ژنتیک غیر منتظره بود. امانوئل شارپنتیر هنگام تحقیق درباره Streptococcus pyogenes ، یکی از باکتری هایی که بیشترین ضربه به انسان را می زند، یک مولکول ناشناخته به نام tracrRNA را کشف کرد. تحقیق او نشان داد این مولکول بخشی از سیستم ایمنی باستانی باکتری به نام CRISPR/Cas است که با قطع کردن دی ان ای، ویروس ها را خنثی می کند.
شارپنتیر کشف خود را در ۲۰۱۱ میلادی ثبت کرد. در مرحله بعد او با جنیفردوندا محقق و بیوشیمیست شناخته شده که دانش وسیعی درباره RNA دارد، همکاری کرد. آنها با همکاری یکدیگر در آزمایشگاه قیچی ژنتیک باکتری را دوباره بازسازی و ترکیبات مولکولی آن را ساده تر کردند تا استفاده از آن تسهیل شود. آنها پس از برنامه ریزی دوباره قیچی ژنتیک، نشان دادند می توان از آن برای قطع هر مولکول دی ان ای در محیط از پیش تعیین شده، استفاده کرد. پس از این فرایند نیز می توان در محل قطع دی ان ای، کد حیات را به سادگی بازنویسی کرد.
از زمان کشف قیچی ژنتیک مذکور در سال ۲۰۱۲ میلادی، بارها از این ابزار در تحقیقات استفاده شده است.
سال گذشته جان بی گوداناف، ام استنلی ویتینگهام و آکیرا یوشینو برای توسعه باتری‌های لیتیوم یونی قابل شارژ این جایزه را دریافت کردند.
در تاریخچه نوبل تا قبل از ۲۰۲۰ میلادی فقط ۵ زن برنده این جایزه شده اند و در ۳ مورد آن را با همتایان مذکر خود سهیم شده اند. این نخستین بار است که دو زن به طور مشترک برنده نوبل شیمی شده اند.
خبرنگار: شیوا سعیدی قوی اندام