سرمایه گذاری یا سفته بازی
سرمایه گذاری و سفته بازی دو روش کاملا متفاوت از یک دیگر برای سودآوری محسوب می شود. از دید علم اقتصاد، سرمایه گذاری مسیری کلاسیک و مطمئن تری برای سودآوری محسوب می شود و سفته بازی یک نوع میانبر با ریسک بالا برای به دست آوردن سود بیشتر است.
تنها نقطه مشترک سرمایه گذاری و سفته بازی را می توان سودآوری دانست. اما چگونگی رسیدن به این هدف، ابزارهای مورد استفاده، دوره سودآوری، ریسک و ده ها فاکتور دیگر می تواند تفاوت های بسیار عمده ای را میان این دو ایجاد کند. ما در ادامه این مقاله می خواهیم بدانیم که سرمایه گذاری و سفته بازی چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند و چگونه می توان از طریق هر کدام از آن ها سودآوری خوبی داشته باشیم؟
یادتان باشد که در اقتصاد هیچ روشی را نمی توان به طور کامل حذف کرد و یا آن را کاملا بد دانست. این شما هستید که باید بتوانید بر اساس نیاز و توان مالی که دارید بهترین روش ها را برای استراتژی سودسازی خودتان انتخاب کنید. این نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه داشته باشید.
سرمایه گذاری، مسیر کلاسیک سودسازی
سرمایه گذاری چیست؟ سرمایه گذاری به معنی تزریق یک سرمایه مشخص در یک موقعیت اقتصادی است. این موقعیت اقتصادی می تواند یک بازار سرمایه ای مانند بازار بورس و یا یک بازار خصوصی مانند یک شرکت یا نهاد اقتصادی باشد. هدف سرمایه گذاران حفظ ارزش سرمایه و سودآوری بر اساس گردش سرمایه است.
در کلام ساده تر سرمایه گذاران با به گردش درآوردن سرمایه خود در یک یا چند موقعیت اقتصادی سعی می کنند از آورده این گردش سودسازی کنند. بنابراین فرمول کلی سرمایه گذاری در هر روشی یکسان است. سرمایه وارد یک چرخه اقتصادی می شود و بر اساس گردش این سرمایه سودآوری لازم را خواهد داشت. حال این احتمال هم وجود دارد که این چرخه منفی بوده و باعث کاهش اصل سرمایه شود. به این احتمال، ریسک گفته می شود.
استراتژی های مختلف سرمایه گذاری نشان می دهد که چگونه می توان موقعیت اقتصادی مناسبی را برای سرمایه گذاری خود پیدا کنیم. هر سرمایه گذار بر اساس شخصیت و توانایی مالی خود، اهداف سرمایه گذاری را جهت سودآوری دنبال می کند که می تواند استراتژی های مختلفی را انتخاب نماید.
هر کدام از استراتژی های سرمایه گذاری سعی می کند رابطه ای منطقی میان سودآوری و ریسک ایجاد کند. ساده ترین رابطه میان این دو که به عنوان یک اصل شناخته می شود این است که سود بالا مستلزم ریسک بالاست. همین اصل به عنوان یکی از پایه های مهم هر استراتژی شناخته می شود.
نکته مهم دیگری که در خصوص سرمایه گذاری باید در نظر داشته باشید این است که سرمایه گذاری معمولا در دوره نسبتا طولانی ( چند ماه تا چند سال ) صورت می گیرد. این موضوع را نیز فراموش نکنید که سرمایه گذاری بر اساس سود حاصل از چرخش سرمایه در یک موقعیت اقتصادی تعریف می شود. بنابراین بر خلاف تصور خرید و فروش سهام و سودآوری بر اساس نوسانات قیمتی یک سرمایه گذاری محسوب نمی شود.
عموما سرمایه گذاری در کشورهایی که درصد تورم پایین دارند، بهتر عمل می کند. در این کشورها ارزش سرمایه طی مدت زمان حفظ می شود و این اجازه را به سرمایه گذار می دهد که بتواند با صبر بیشتری نسبت به سرمایه گذاری اقدام کند.
سفته بازی چیست؟
امضا کردن سفته
سفته بازی یک مفهوم نسبتا پیچیده در دنیای اقتصاد شناخته می شود. از جنبه های مختلفی می توان سفته بازی را مانند ترید دانست. اما باید توجه داشته باشید که این دو مفهوم از یکدیگر جدا هستند.
در واقع ترید به معنی خرید و فروش یک سهم یا کالا یا هر چیز دیگری بر اساس ارزش آن است. در کلام ساده تر تریدر بر اساس ارزش کالا یا موقعیت اقتصادی اقدام به خرید و فروش می کند. این فرد سرمایه خود را برای مدت کوتاهی در بازار به گردش در می آورد و از طریق فروش موقعیت اقتصادی خود سودسازی می کند.
اما سفته بازی کاری به ارزش کالا یا موقعیت اقتصادی ندارد. در سفته بازی تنها مفهومی که اهمیت دارد نوسان قیمتی است. در واقع سفته باز سعی می کند تنها بر اساس نوسان بازار سهام، کالا یا … را خرید و فروش کند. سفته بازی تحت عنوان نوسان گیری یا دلالی نیز شناخته می شود.
از نظر اقتصادی سفته بازی ارزشی ندارد و نمی تواند به اقتصاد کمک کند. از طرف دیگر سفته بازی می تواند باعث افزایش تورم و کاهش بهره وری اقتصادی شود. بر این اساس می توان گفت که در یک اقتصاد تورمی مانند اقتصاد ایران سفته بازی می تواند سودآوری خوبی داشته باشد.
اما مسئله ای که وجود دارد این است که سفته بازی در عین حالی که می تواند سودآوری خوبی داشته باشد، ریسک بالایی دارد. در کلام ساده تر افراد بسیاری در طی سفته بازی تمامی سرمایه خود را از دست داده اند. از طرف دیگر می توان حدس زد که سفته بازی در بازه زمانی کوتاه شکل می گیرد. یعنی فرد سعی می کند تنها از یک نوسان قیمتی ایجاد شده نهایت استفاده را کند و از بازار خارج شود.
بنابراین سفته بازی و ترید دو مفهوم نزدیک به یک دیگر و یا یک ابزار ( نوسان ) محسوب می شوند. اما ترید به ارزش مقصد و دیگر فاکتورهای اقتصادی توجه می کند اما سفته باز تنها بر اساس نوسان قیمتی دست به کار می شود. این نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه ویژه ای داشته باشید.
سرمایه گذاری یا سفته بازی در اقتصاد ایران؟
حال سوال مهم اینجاست که در اقتصاد ایران کدام یک از این دو روش سودسازی کارایی لازم را خواهد داشت؟ برای پاسخ به این سوال باید بدانیم که اقتصاد ایران از چه نوعی است و در کدام سمت و سو قرار دارد؟
به طور کلی در دنیا از دو نوع اقتصاد مالیاتی و تورمی استفاده می شود. بسیاری از کشورهای جهان مانند آمریکا، کشورهای اروپایی و … از اقتصاد مالیاتی استفاده می کنند. در این نوع اقتصاد مالیات مهمترین عامل کنترل بازار شناخته می شود. دولت بدون این که به صورت مستقیم در بازار حضور داشته باشد بر اساس مالیات سعی می کند جریان مالی را کنترل کند.
در چنین اقتصادهایی تورم و کاهش ارزش سرمایه را کمتر شاهد هستیم. از طرف دیگر در این اقتصاد دولت بر اساس مالیات خرید و فروش مانع از سفته بازی و دلالی می شود. یعنی دلال یا سفته باز باید برای هر خرید و فروش خود درصد مالیات مشخصی پرداخت کند. این مالیات به نوعی تعیین شده است که عملا سودسازی سفته بازی را از بین می برد.
اما این روند در اقتصاد تورمی مانند ایران برعکس است. در این نوع اقتصاد با مفهوم زیان زمانی رو به رو هستیم. در واقع سرمایه گذار باید در سرمایه گذاری خود در نظر داشته باشد که با گذشت زمان، بر اساس تورم سرمایه ارزش خود را از دست می دهد. بنابراین باید در موقعیت سرمایه گذاری و دوره بازگشت سرمایه توجه بسیاری داشته باشد.
بر اساس این مدل اقتصادی به نظر می رسد در اقتصاد ایران سفته بازی کارایی بسیاری دارد. متاسفانه تا حدودی این نظر درست است. در واقع سفته بازی توانسته در موقعیت امروز اقتصاد ایران موفق عمل کند. اما نکته ای که باید در نظر داشته باشید این است که دولت خود به عنوان یک تولید کننده و مصرف کننده بزرگ در میان بازار حضور دارد و یکی از راه های کسب درآمد دولت از طریق همین سفته بازی است.
بنابراین زمانی که یک سفته باز بزرگ در بازار وجود دارد که توانایی کنترل جریان مالی را دارد، عملا نمی توان انتظار داشت که فرد بدون داشتن رانت های اطلاعاتی قوی سفته بازی های موفقی داشته باشد. یادتان باشد سفته بازی در بازار هایی مانند بازار ایران می تواند شکل و حالت قمار به خود بگیرد. مگر این که دانش و اطلاعات قوی در خصوص بازار هدف وجود داشته باشد.
مسیر دیگر برای سودآوری در بازار ایران
راه های سودآوری
اما به جز سرمایه گذاری از طریق بازار سهام و ارز و همچنین سفته بازی راهکار دیگری برای سودآوری در ایران وجود دارد. در واقع افراد امروز به دنبال مسیری هستند که علاوه بر سودآوری نسبتا مناسب، ریسک پایینی داشته باشد. صندوق های درآمد ثابت و سپرده های بانکی همواره به عنوان یک گزینه سودساز با ریسک پایین شناخته می شود.
اما مسئله ای که وجود دارد این است که در اقتصادی که تورم سالانه آن حدود ۴۰ درصد باشد، سود سالانه ۲۳ درصد کافی نیست و باعث می شود این سپرده گذاری تبدیل به یک زیان شود. کرادفاندینگ بر اساس اعطای وام همان مسیری است که می تواند هر سرمایه گذار ایرانی را راضی کند.
در این مسیر سرمایه گذاران خرد و کلان در کنار یکدیگر منابع مالی مورد نیاز طرح اقتصادی یک شرکت یا نهاد تجاری را تامین می کند. این شرکت نیز بر اساس تعهد خود در دوره زمانی مشخص اصل سرمایه و سود توافق شده را به سرمایه گذاران باز می گرداند.
نکته بسیار مهم این است که در این چرخه سرمایه، سرمایه گذار در زیان شرکت یا نهاد تجاری شریک نیست و بازگشت اصل سرمایه تضمین شده خواهد بود. در ایران این روش بر اساس پلتفرم تایید شده دونگی صورت می گیرد. در این پلتفرم طرح ها ارائه شده و سرمایه گذاران بر اساس دوره سرمایه گذاری ( دو تا دوازده ماهه ) و سود عنوان شده در آن ( حداکثر تا ۴۵ درصد به صورت سالانه) نسبت به انتخاب طرح و سرمایه گذاری اقدام کنند.
هیچ محدودیتی در انتخاب طرح وجود ندارد و هر سرمایه گذار می تواند در طرح های مختلف به صورت همزمان شرکت کند. یادتان باشد که این روش برای سرمایه گذاران خرد ( با حداقل سرمایه گذاری ۵۰۰ هزار تومان ) نیز امکان پذیر است.
پرسش های متداول
· اعتبار طرح های اقتصادی در کرادفاندینگ چگونه تایید می شود؟
سیستم مالی دونگی نسبت به اعتبار سنجی طرح ارائه شده اقدام می کند و گزارشی کامل از این اعتبار سنجی را به صورت عمومی منتشر می کند. از طرف دیگر سیستم های نظارتی مانند سازمان فرابورس بر این مسئله نظارت داشته و تاییدیه های لازم را ارائه می دهد.
· آیا دونگی برای سرمایه گذاری کارمزد دریافت می کند؟
دونگی هیچ کارمزد یا سودی از سرمایه گذاران دریافت نمی کند. همچنین سرمایه گذاران در این روش از پرداخت مالیات معاف خواهند بود. بنابراین عملا سود به دست آمده تماما در اختیار سرمایه گذاران خواهد بود.
· در کرادفاندینگ اصل و سود سرمایه تضمین می شود؟
دونگی بر اساس ضمانت های گرفته شده از شرکت های سرمایه پذیر می تواند اصل سرمایه را تضمین کند. در خصوص برخی از طرح ها نیز سود به صورت تضمین شده ارائه می شود.