اخبارهای اقتصادی سراسر جهان در حالی روزانه منتشر می شود که ویروس کرونا همچنان سایه خود را بر متغیر های کلان اقتصادی افکنده و شرایط را بیش از پیش در هاله ای از ابهام قرار داده است.
برای کشوری همانند ایران که درگیر تحریم‌های بین المللی نیز هست، این موضوع دولتمردان را دچار سردرگمی نموده است. فعالیت‌های سوداگرانه تب و تاب خود را در بازار سکه و ارز تا حدودی از دست داده و حالا قرعه خوش شانسی به نام بورس افتاده است.
دلار به عنوان واحد پولی مورد معامله در تجارت ایران در هفته ای که گذشت با محدودیت تقاضا به دلیل کاهش تقاضای فیزیکی مانند کاهش معاملات نقدی و سفرهای خارجی چندان دستخوش نوسان و تغییر نشد. در این هفته پس از چند دوره افزایش با کاهش ۲۵۰ تومانی وارد مسیر سرازیری شد. یکی از شاخص هایی که خلاف جهت بازارهای جهانی در ایران روند رشد و صعودی به خود گرفته است، بازار سهام می باشد. این بازار در هفته گذشته توانست به طور متوسط روزانه سود ۲.۸ درصدی را نصیب سهام‌داران نماید. تا زمانی که چنین جذابیتی در بازار سهام وجود دارد انتظار برای افزایش قیمت دلار کاهش خواهد یافت؛ مگر آن که نرخ حواله درهم در کانال افزایش قرار گیرد در آن صورت می توان انتظار داشت که نرخ دلار به بالای ۱۶ هزارو ۵۰۰ تومان نیز برسد.
با توجه به محدود شدن تجارت بین المللی با وجود ویروس کرونا، هر چند که میزان خرید و فروش ارز در این سامانه تا اندازه ای کاهش یافته است اما نرخ دلار در سامانه نیما، نزدیک به نرخ آزاد قرار گرفته است. قیمت سکه معمولا بیش از آن که تحت تاثیر قیمت جهانی طلا باشد تحت تاثیر قیمت دلار قرار می گیرد. سکه در هفته ای که گذشت با افت ۷۰ هزار تومانی به سمت ابتدای کانال ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار تومانی حرکت کرد. این افت قیمتی سکه در حالی رخ داده است که طلای جهانی در آخرین روز هفته در بالای مرز هزار و ۷۰۰ دلاری در نوسان بوده است. با توجه به اینکه در هفته گذشته سکه رشد ۶.۳ درصدی را ثبت نموده است اما همچنان به نظر می رسد تا زمانی که هیجانات بورس تخلیه نشود، تغییرات قیمت سکه در حوالی ۶۴۰۰ تا ۶۵۰۰ نوسان خواهد شد.
با رفع محدودیت های معاملاتی در بازار بورس و مشارکت عموم مردم در خرید سهام، باعث رشد ۷۱ درصدی این بازار نسبت به آخرین روز در اسفند سال ۹۸ شد. بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقد هستند فضای شکل گرفته در بازار سهام حباب است و عمدتا دولت به منظور تامین نقدینگی در شرایطی که ارزش جهانی نفت و درآمدهای ارزی کاهش یافته اند، اقدام به عرضه سهامی مانند شستا و یا واگذاری سهام عدالت نموده است و این حباب بعد از اشباع این بازار، از بین خواهد رفت و پیامد آن افزایش شاخص قیمت کالاهای مصرفی خواهد بود. در هفته ای که گذشت این بازار با ثبت رشد ۱۸ درصدی و با افزایش ۱۳۵ هزار واحدی شاخص کل، رکورد دار شد و انتظار میرود حداقل تا نیمه اول سال جاری با حمایت دولت، سهام مسیر صعودی را طی کند.
همه گیری ویروس کرونا و نبود زیرساخت‌های لازم برای ذخیره‌سازی و مشکلات حمل و نقل، قیمت جهانی طلای سیاه را تحت تاثر قرار داده است. در اوایل هفته ای که گذشت و با سررسید قراردادهای نفتی، به دلیل کاهش تقاضا و موارد ذکر شده، قیمت نفت تا منفی ۴۰ دلار نیز کاهش یافت. عده ای بر این باورند این کاهش قیمت موقتی بوده و تا پایان تابستان قیمت آن به کانال ۳۰ دلار باز می گردد. برخی دیگر معتقدند با کاهش تولید اوپک پلاس از ده روز دیگر و کمبود مخازن ذخیره نفت، ممکن است قیمت نفت همچنان در کانال نزولی قرار بگیرد. نگاهی به بازار فلزات اساسی نشان می دهد که این بازار توانسته تا حدودی اثرات منفی کرونا را خنثی ساخته و دو فلز روی و مس روند مثبت را تجربه کرده اند. بر اساس گزارش سازمان جهانی غذا، شاخص قیمت تمامی انواع مواد غذایی نسبت به ماه قبل کاهش داشته است.
* جمال رزاقی– رییس اتاق بازرگانی شیراز