فری‌لنسرها عموما افرادی هستند که در استخدام شرکت یا مجموعه خاصی نبوده و به شکل پروژه‌ای و پاره وقت و حق‌الزحمه‌ای در زمینه توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه فنی و راهبری کسب و کارهای دیجیتال کار می‌کنند؛ اما از آنجایی که شکل کار در پلتفرم‌ها در بیشتر موارد مبتنی بر خوداشتغالی است و از روابط استخدامی استاندارد و تمام وقت فاصله دارد، سال گذشته در همین زمینه سازمان تامین اجتماعی با صدور بخشنامه‌ای ظرفیت قانونی و اجرایی پوشش بیمه‌ای را برای این گروه از شاغلین فراهم کرده است.
به گزارش روند بازار به نقل از ایسنا، شرکت‌های پلتفرم با سرعت بی‌سابقه‌ای در حال رشد بوده و اکنون جزو با ارزش‌ترین شرکت‌های جهان هستند. در ایران نیز در سال‌های اخیر شاهد رشد شرکت‌های فعال در بستر پلتفرم و مجازی هستیم. انعطاف در ساعات و شرایط کاری از مهم‌ترین دلایل جذب افراد در این حوزه است.
هرچند که آمار رسمی درخصوص تعداد شاغلین پلتفرمی موجود نیست و عملا تعریف مشخصی هم از شاغلین کار پلتفرم وجود ندارد، اما در برخی از کشورها افرادی که حداقل ۵۰ درصد درآمد خود را از کار پلتفرم به دست می‌آورند به عنوان شاغلین پلتفرمی تعریف می‌شوند.
برآوردهای سازمان بین‌المللی کار بیانگر آن است که بین یک تا ۲ درصد از جمعیت بالای ۱۸ سال هر کشور به عنوان شاغل پلتفرمی هستند. براساس این برآورد در حدود ۷۰۰ هزار تا یک میلیون و ۴۰۰ هزار شاغل پلتفرمی (افرادی که ۵۰ درصد درآمد خود را از پلتفرم بدست می‌آورند) در ایران وجود دارد. بیشتر نظام‌های تامین اجتماعی براساس قراردادهای کار تمام وقت و استاندارد طراحی شده‌اند. شکل کار در پلتفرم‌ها که در بیشتر موارد مبتنی بر خوداشتغالی است، از روابط استخدامی استاندارد و تمام وقت فاصله دارد و بنابراین چالش خاصی برای بسیاری از نظام‌های بیمه اجتماعی به وجود آورده است، به طوری که موضوع نحوه پوشش شاغلین پلتفرمی به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های صندوق‌های بیمه‌ای سراسر دنیا مطرح است.
تجارب سایر کشورها به ویژه کشورهای توسعه یافته که سیستم‌های حمایت اجتماعی توسعه یافته‌تری دارند نیز حاکی از آن است که در تلاش برای دستیابی به پوشش کامل و مکفی تامین اجتماعی برای فری لنسرها و به طور مشخص در حوزه اقتصاد پلتفرمی، کشورها با چالش‌های مختلفی نظیر تنظیم‌گری، احراز رابطه کارگری – کارفرمایی، محل کار (مکان محور)، تعیین استاندارد میزان دستمزد و ساعت کار و… مواجه بوده‌اند و در این راه اقدامات گوناگونی از قبیل تنظیم مقررات خاص، انجام گفتگوی اجتماعی فعال با شرکای اجتماعی و تعریف مجدد و طبقه‌بندی نیروی کار پلتفرمی در قالب افراد خود اشتغال و افراد در استخدام کارفرما و… انجام داده‌اند.
آزادکار (فری‌لنسر) شخصیتی حقیقی است که در استخدام شرکت یا مجموعه خاصی نبوده و به شکل پروژه‌ای و پاره وقت و به صورت حق‌الزحمه ای در زمینه توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه فنی و راهبری کسب و کارهای دیجیتال کار می‌کند؛ سال گذشته در همین زمینه با صدور بخشنامه‌ای در سازمان تامین اجتماعی ظرفیت قانونی و اجرایی پوشش بیمه‌ای این گروه از شاغلین فراهم شد.
بر همین اساس فری‌لنسرها و کسب و کارهای آزاد دیجیتال (پلتفرمی) در صورتی که فاقد پوشش بیمه‌ای باشند، با احراز شرایط مقرر می‌توانند تحت پوشش بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد قرار گیرند که آگاهی دقیق از مزیت‌های این نوع بیمه می‌تواند منجر به انتخاب نوع بیمه متناسب با شرایط هر فرد شود.
در اجرای مصوبه تیرماه سال ۱۳۹۷، موضوع بند (۷) جلسه هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی، شاغلین شرکت‌های کسب و کار در فضای مجازی فاقد پوشش بیمه‌ای، مقررات حمایتی خاص و رابطه مزدبگیری از تاریخ اول مهر ۱۳۹۷ به صورت توافقی مشمول مقررات قانون تامین اجتماعی قرار گرفته‌اند که در این حالت با پرداخت نرخ حق بیمه کامل ۲۷ درصد و معرفی اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی می‌توانند تحت پوشش سازمان قرار گیرند.
خبرنگار: نجمه محمودی‌نیا