نگاهی به امنیت فعالیت ایرانیان در بازار ارزهای دیجیتال

سرمایه‌ها همواره در خطرند

این روزها ارز دیجیتال دیگر واژه‌ای غریب نیست و جمعیت زیادی نام آن را شنیده و با آن آشنا هستند، گروهی از بازار آن کسب سود کرده و برخی هم متضرر شده‌اند. گذشته از صعود و نزول قیمت‌های این ارزها، باید پرسید چه دلایلی وجود دارد که ما را به سمت خرید این ارزها سوق می‌دهد و یا برعکس چرا برخی می‌گویند باید از ورود به بازار آن اجتناب کرد؟

مهم‌ترین موضوع در ورد به بازار ارزهای دیجیتال داشتن اطلاعات کافی از این بازار است. در این مطلب قصد داریم شما را با یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ارز دیجیتال یعنی غیرمتمرکز بودن که مهم ترین عامل تمایز این ارزها از دیگر اشکال پول هستند، آشنا کنیم و بدانیم این ویژگی چه مزایایی دارد و همراه با چه نواقصی است.

ماهیت غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال به این معنی است که هیچ نهاد، گروه یا سازمانی آنها را کنترل نمی‌کند. ارزهای دیجیتال را می‌توان مستقیم و بدون دخالت واسطه‌، در بستر اینترنت به شخص دیگری ارسال کرد. یعنی برای ارسال ارزهای دیجیتال به یکدیگر نیازی به افتتاح حساب بانکی، استفاده از خدمات بانک‌ها یا هر سازمان واسط‌ دیگری نخواهید داشت. ایده شکل‌گیری ارزهای دیجیتال از مشکل بزرگ «اعتماد به شخص ثالث»ریشه گرفت. هنگامی که شما از بانک‌ها برای انتقال پول و نگهداری آن استفاده می‌کنید، در واقع به آن بانک اعتماد کرده‌اید. نخستین ارز دیجیتال یعنی بیتکوین سیستم عاری از اعتمادی ارائه داد که حتی در سایر فعالیت‌های انسانی نیز به کار گرفته شد و پس از آن دیگر ارزهای دیجیتال نیز این مزیت را در خود داشتند.

این ویژگی در نگاه اول بسیار خوشایند به نظر می‌آید و حقیقتا همین طور هم هست، جابجایی هرمیزان از دارایی بدون پر کردن کاغذهای بانکی و دور از نظارت دولت؛ اما داستان به همین سادگی‌ها هم نیست. به نظر می رسد ما دیگر تحت کنترل هیچ نظامی نیستیم اما اینجا نظام جدیدی سر برآورده که تا حدودی کنترل اوضاع را در دست دارد: کیف پول‌ها، صرافی‌های بین‌المللی ارز دیجیتال و شرکت‌های بنیان‌گذار هر ارز.

نگهداری ارزهای دیجیتال در کیف پول امکان بلوکه و مسدود شدن آن توسط شرکت سازنده کیف پول و یا شرکت پایه‌گذار ارز را به همراه دارد که البته باید گفت این احتمال بسیار ضعیف بوده و تاکنون جز در مواردی بسیار نادر که شامل قوانین بین‌المللی میشده، انجام نگرفته است.

از سوی دیگر معاملات ارزهای دیجیتال معمولا در بستر صرافی‌های متمرکز بین‌المللی انجام می‌گیرد که احراز هویت در اغلب آنها ضروری است. متاسفانه تعداد زیادی از این صرافی‌ها تحت تاثیر قوانین بین‌المللی به کشورهای تحت تحریم خدمات نمی‌دهند. یعنی شما با پاسپورت و مدارک ایرانی امکان احراز هویت در آنها را ندارید و چنانچه تصمیم داشته باشید با مدارک و یا آی‌پی جعلی این قانون را دور بزنید سرمایه خود را به خطر انداخته‌اید و این احتمال بسیار قوی است که شناخته شوید و حساب شما در این صرافی‌ها بلوکه شود. نام ایران در فهرست تحریم صرافی‌های بزرگی از جمله بایننس دیده می‌شود و این امر فعالیت معامله‌گران ایرانی در بازارهای بین‌المللی ارزهای دیجیتال را با مخاطراتی مواجه کرده است.

گرچه ذات و نفس هر ارز دیجیتالی کنترلگری را نمی‌پذیرد اما در این مورد مشکلاتی وجود دارد که برخی کشورها بیشتر درگیر آن هستند.

گذشته از اینکه کارشناسان توصیه می‌کنند نگهداری بلندمدت سرمایه در صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال، با خطرات امنیتی متعددی مواجه است و بهتر است برای نگهداری طولانی‌مدت ارزهای دیجیتال از کیف پول‌های شخصی استفاده شود تا بتوان خطرات احتمالی را به حداقل رساند، مسائل مربوط به تحریم‌ها که اخیرا هم بیش از پیش جدی گرفته می‌شود، مزید بر علت شده است.

مدتی است که نهادهای نظارتی سراسر جهان به‌دنبال کنترل بیشتر فعالیت‌های مربوط به حوزه ارز دیجیتال هستند و قصد دارند با قانون‌گذاری و نظارت بیشتر مانع سوءاستفاده از ارزهای دیجیتال در جرایم مالی، پولشویی، حملات باج‌افزاری و مواردی از این دست شوند.

این نخستین باری نیست که صنعت ارزهای دیجیتال با پیچیدگی‌های حاصل از تحریم‌های بین‌المللی دست‌وپنجه نرم می‌کند.

چند ماه پیش نیز اوپن‌سی (OpenSea)که بزرگ‌ترین بازار توکن غیرمثلی (NFT) جهان است کاربرانی را که کشورهایشان در لیست تحریم‌های ایالات متحده است، مسدود کرد. این اقدام اوپن‌سی اعتراضات فعالان این حوزه را در پی داشت و پس از این اقدام، بحث‌های پیرامون تمرکززدایی از سر گرفته شد‌ه‌اند.

نگرانی‌ها در رابطه با ارزهای دیجیتال متمرکزی مانند تتر نیز همچنان ادامه دارد و این احتمال مطرح شده است که با توجه به متمرکزبودن سازوکار تتر، عرضه‌کنندگان این استیبل کوین  سرمایه کاربران کشورهای تحت‌تحریم، مانند ایران را بلوکه کنند.

این روزها با سخت‌گیرانه‌تر شدن مقررات نظارتی‌ صرافی‌ها، نگرانی‌ها در رابطه با خطر مسدودشدن سرمایه ایرانی‌ها در صرافی‌ها و کیف پول‌های خارجی افزایش یافته است. گرچه به عقیده برخی، فعالیت در صرافی‌های متمرکزی که ایران را تحریم نکرده‌اند و یا در صرافی‌ها و پلتفرم‌های غیرمتمرکز که اخیرا محبوبیت قابل توجهی پیدا کرده‌اند، از ابزارهای مناسب برای مدیریت مؤثر ریسک تحریم‌هاست، اما این نگرانی از در خطر بودن سرمایه‌ها برای ایرانیانی که وارد این بازار شده‌اند بیش از قبل وجود دارد و فعالیت امن برای کاربران ایرانی صرافی‌های خارجی ارز دیجیتال معنایی ندارد.

نویسنده: مینا باقری