صنعت کفش یکی از قدیمی‌ترین صنایع کشور است و گفته می‌شود با سرمایه به‌نسبت کم می‌تواند اشتغالزایی خوبی ایجاد کند؛ اما سهم ایران از بازار کفش اوراسیا تنها کمتر از یک درصد است.
به گزارش روند بازار به نقل از قدس آنلاین، صنعت کفش یکی از قدیمی‌ترین صنایع کشور است و گفته می‌شود با سرمایه به‌نسبت کم می‌تواند اشتغالزایی خوبی ایجاد کند. از طرفی باتوجه به‌اینکه هر سه جفت کفش، می‌تواند ارزآوری یک بشکه نفت را داشته باشد، بنابراین از این بابت می‌تواند یکی از گزینه‌های جایگزین صنعت نفت باشد.
امارات سالانه ۱.۴ میلیارد جفت کفش واردات می‌کند که این نشان از ظرفیت بالا برای صادرات به‌این کشور و ارزآوری به کشور ما را دارد که متاسفانه تاکنون نسبت به‌آن غفلت کرده‌ایم. به گفته علی لشکری، عضو هیات رئیسه جامعه صنعت کفش ایران؛ سهم ایران از بازار کفش اوراسیا کمتر از یک درصد است؛ اما روسیه سالانه ۳.۷ میلیارد دلار و اوراسیا بیش از ۴.۲ میلیارد دلار کفش وارد می‌کند، همچنین سهم ایران از بازار هشت میلیاردی کفش ۱۵ کشور همسایه نیز حدود یک درصد است. ۱۵ کشور همسایه ایران در سال ۲۰۲۱ حدود ۸.۲ میلیارد دلار واردات انواع کفش داشتند که ایران حدود ۸۲.۸ میلیون دلار از آن را تامین کرده که یعنی سهم ایران حدود ۱.۰۱ درصد بوده که استفاده ایران از این ظرفیت‌ها مستلزم حل مشکلات مربوط با نقل و انتقالات پولی است.
طبق آخرین آمار؛ بازار صادرات کفش در جهان ۱۲۵ میلیارد دلار است، همچنین بازار کفش عراق در هشت ساله ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۱ با رشد ۴۵ درصدی از ۳۵۷ میلیون دلار به ۵۰۱ میلیون دلار رسیده است؛ اما صادرات کفش ایران به عراق در همین دوره مورد بررسی از حدود ۶۷ میلیون دلار به حدود ۶۰ میلیون دلار کاهش یافته است. یعنی سهم ایران از ۱۹ درصد در بازار کفش عراق در سال ۲۰۱۴ به ۱۰ درصد در سال ۲۰۲۱ کاهش یافته است. چین در همین دوره صادرات کفش خود به عراق را از ۱۴۱ میلیون دلار به ۳۶۴ میلیون دلار افزایش داده و سهم ۳۹ درصدی این کشور در بازار مصرفی کفش عراق به ۷۳ درصد افزایش یافته است.
تمامی این موارد نشان می‌دهد که بازارهای همسایه، روزبه‌روز توسط رقبای ما اشغال می‌شوند و ما باید فکری به‌حال این وضعیت کنیم.
ظرفیت صادراتی ما در حوزه کفش یک میلیارد دلار است
رسول شجری، رئیس اتحادیه کفاشان دست دوز تهران گفت، مهمترین مشکل موجود در صنعت تولید کفش را رکود و بلاتکلیفی در تولید دانست و اظهار کرد: امروز هزینه‌های سربار تولید بسیار زیاد است و از طرف دیگر نوسانات ارز هم بر این هزینه‌ها افزوده است.
وی تنها راه برون رفت از شرایط فعلی را صادرات دانست و ابراز کرد: در حال حاضر ۱۰۰ میلیون دلار صادرات انجام می‌شود؛ اما میزان تولید بسیار بیشتر از این میزان است به‌طوری که سالانه در کشور حدود ۲۰۰ میلیون جفت کفش و پاپوش تولید می‌کنیم.
رئیس اتحادیه کفاشان دست دوز تهران با بیان اینکه ظرفیت ما در حوزه صادرات کفش و پاپوش حدود یک میلیارد دلار است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر عمده صادرات ما به کشور عراق انجام می‌شود، البته به کشورهای دیگر هم صادرات داریم؛ اما بسیار ناچیز است.
شجری افزود: به‌دلیل مشکلات معیشتی که وجود دارد بازار داخلی هم با مشکل مواجه شده؛ به‌همین دلیل تاکید ما بر این است که برای رونق گرفتن، تولیدکنندگان درآمد ارزی کسب کنند که برای این مهم توجه به صادرات و بازارسازی در کشورهای هدف باید مد نظر قرار گیرد.
وی ضمن اشاره به‌اینکه پیش از این به آذربایجان، افغانستان و برخی از کشورهای شمالی صادرات کفش انجام می‌شد؛ اما به‌دلیل مسائل سیاسی و محدودیت‌هایی که ایجاد شده، صادرات به‌این کشورها محدود شده است، ادامه داد: کیفیت کفش‌های ایرانی بسیار بالاست و حتی با تولیدات ترکیه هم قابل رقابت است، بنابراین در حوزه صادرات، مشکل کیفیت نداریم.
رئیس اتحادیه کفاشان دست دوز تهران اضافه کرد: در حوزه چرم مصنوعی تحولات بزرگی داشته‌ایم و توان صادرات به‌کشورهایی آفریقایی را داریم؛ اما باید زیرساخت‌های این صادرات فراهم شود.
تفاوت نرخ ارز نیمایی و آزاد یکی از دلایل کاهش صادرات
یکی از دلایلی که گفته می‌شود منجر به کاهش صادرات کفش شده تفاوت نرخ ارز نیمایی و آزاد است که چنانچه بانک مرکزی در کشورهای هدف صادراتی مانند عراق و افغانستان، صرافی شناخته شده داشته باشد، صادرکنندگان می‌توانند همان جا تعهد ارزی خود را رفع کنند و تا حدودی مشکل آنها برطرف می‌شود.
طبق پیش بینی‌ها در صورت به‌کارگیری سیاست‌های توسعه تجارت با کشورهای اوراسیا، ارزش صادرات انواع پایپوش ردیف تعرفه ۶۴، تا دو برابر فعلی افزایش می‌یابد.
تامین مواد اولیه مهمترین مشکل تولید
کهنسال، یکی از تولیدکنندگان کفش ورزشی می‌گوید: یکی از مهمترین مشکلات ما در حوزه تولید، تامین مواد اولیه است؛ مواد اولیه را به‌یوآن و یورو از چین تهیه می‌کنیم، که این هزینه تولید را افزایش می‌دهد.
وی ادامه داد: در کنار این مشکل مواد اولیه مدت‌ها در مبادی گمرکی دپو می‌شوند و این در حالی است که تولیدکننده باید هرچه زودتر محصولات را تحویل مشتری بدهد؛ اما با این کار عملا ما بدقول می‌شویم که به‌ضرر تولید است.
کهنسال رقبای جهانی ایران در بازار کفش ورزشی را ترکیه، چین و ویتنام برشمرد و اظهار کرد: دولت بایستی از تولیدکننده حمایت کند تا تولیدکننده توان رقابت داشته باشد؛ اما متاسفانه از حمایت‌های مالی خبری نیست در حال حاضر به ارمنستان، پاکستان و آذربایجان صادرات داریم که در صورت حمایت می‌توانیم وضعیت صادرات را بهبود ببخشیم.
این تولیدکننده در پایان قطعی برق را یکی دیگر از معضلات تولید خواند و خاطرنشان کرد: در طول هفته دو بار برق قطع می‌شود که همین عامل سبب تعطیلی کارخانه و ضرر به‌تولیدکننده است.
تولید کفش همچنان نیمه صنعتی است
یکی دیگر از تولیدکنندگان کفش در خصوص مشکلات حوزه تولید می‌گوید: واقعیت این است که تولید کفش در کشور، همچنان به‌صورت نیمه صنعتی انجام می‌شود به همین خاطر است که عمده محصولات تولیدی و همچنین صادرات کشور متمرکز بر کفش‌های ارزان‌قیمت است.
وی ضمن بیان اینکه تولید ارزان‌قیمت به معنی ایجاد ارزش‌افزوده محدود بوده و نفع چندانی برای اقتصاد و جامعه در پی ندارد، اظهار کرد: برای تولید صنعتی کفش نیاز داریم که در حوزه‌های تکنسین تولید، طراحی، ماشین‌آلات، خریدو فروش و انبارداری؛ سرمایه‌گذاری قابل توجهی انجام شود.
عمده توجه دولت به صنایع سنگین است
این تولیدکننده عمده توجه دولت را به صنایع سنگین می‌داند و می‌گوید: این درحالی است که صنایع کوچک و تولیدی منبع اصلی تولید اشتغال و کار مولد هستند.