پیدا کردن بهترین و کم ریسک‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری برای همه سرمایه‌گذاران یکی از اولویت‌های اساسی است. یکی از امن‌ترین و کم ریسک‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری در بازار بورس، سرمایه گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت است. اما صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت چیست؟ چه مزایایی دارد و چگونه می‌توان در آن سرمایه‌گذاری کرد؟
صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت چیست؟
درآمد ثابت به آن نوع از سرمایه‌گذاری اشاره دارد که در آن به سرمایه‌گذاران سود ثابت پرداخت می‌شود. صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت با این هدف ایجاد شدند که افراد بتوانند به صورت ماهانه درآمد ثابت داشته باشند. این صندوق‌ها ابزاری مناسب برای سرمایه گذاری خرد هستند چون توسط تحلیلگران و مدیران صندوق مدیریت می‌شوند، ریسک کنترل‌شده‌ای دارند یا صفر دارند.
این روش سرمایه‌گذاری بسیار شبیه به کارکرد دریافت ودیعه سود سپرده بانکی است یعنی وقتی شخصی پول خود را در یک بانک سپرده‌گذاری می‌کند، از نظر فنی پول را به بانک قرض داده تا در ازای آن بانک به او سود بدهد. در صندوق درآمد ثابت شخص سرمایه‌گذار، سودی بدون ریسک در مقابل سرمایه‌گذاریش دریافت می‌کند.
صندوق با درآمد ثابت برای سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند مدتی در سرمایه‌گذاری خود ثبات ایجاد کنند و یا به دنبال آن هستند که سرمایه‌گذاری بدون ریسک داشته باشند و دوره سرمایه‌گذاری آنها یک یا دو سال یا بیشتر باشد، ابزاری مفید تلقی می‌شود.
صندوق‌های با درآمد ثابت نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که بر سرمایه‌گذاری در موارد مختلف متمرکز هستند و معمولا کف بازده سالانه آنها بین ۱۹ تا ۲۰ درصد به صورت میانگین است.
علاوه بر این، صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت یکی از صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک برای سرمایه‌گذاران دارای سبد سرمایه گذاری است زیرا آنها با این صندوق‌ها می‌توانند به کاهش خطر پرتفوی سرمایه‌گذاری خود کمک کنند و همچنین می‌توانند در شرایطی که به پول نقد نیاز دارند هم به راحتی سرمایه خود را از صندوق خارج کنند چون اکثر صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت در صورت درخواست ابطال واحد صندوق در طی دو روز کاری مبلغ را به سرمایه‌گذار پرداخت می‌کنند.
سرمایه‌گذاران این صندوق‌ها از روز اولی که عضو صندوق می‌شوند سودشان محاسبه می‌شود و می‌توانند به جای دریافت سود نقدی خود مجددا سود دریافتی‌شان را در صندوق سرمایه‌گذاری کنند و به این ترتیب از اثر سود مرکب استفاده کنند.
اصل دیگری که سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها را امن کرده و ریسک آن را کاهش داده این است که این صندوق‌ها معمولا سرمایه خود را در گزینه‌های مختلفی که برای سرمایه‌گذرای وجود دارد سرمایه‌گذاری می‌کنند یعنی مثلا بین ۷۰ تا ۹۵ درصد از سرمایه خود را در سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت، اوراق بهادار و غیره سرمایه‌گذاری می‌کنند و باقی موارد را که معمولا درصد کمی است در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند.
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری را می‌توان از نظر محل سرمایه‌گذاری به ۴ صندوق تقسیم کرد:
- صندوق‌های سرمایه گذاری درآمد ثابت
- صندوق‌های مختلط
- صندوق سرمایه‌گذاری در سهام
- صندوق سرمایه‌گذار جسورانه
از نظر نحوه معامله هم می‌توان صندوق‌ها را به دو صورت صدور ابطال (صندوق‌های غیرقابل معامله) و صندوق‌های قابل معامله در بورس ارواق بهادار (صندوق‌های قابل معامله) تقسیم کرد.
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت
صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت هم شامل ۴ نوع صندوق است که در پیش‌بینی سود و تقسیم سود با هم تفاوت دارند. بنابراین صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت شامل:
- صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت با پیش‌بینی سود و با تقسیم سود
- صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت بدون پیش‌بینی سود و بدون تقسیم سود
- صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت با پیش‌بینی سود و بدون تقسیم سود
- صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثاب بدون پیش‌بینی سود و بدون تقسیم سود
اما این نکته قابل بیان است که در حال حاضر در ایران دو نوع صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت داریم یکی صندوق با پیش‌بینی سود و تقسیم سود و یک سری صندوق دیگر با پیش‌بینی سود بدون تقسیم سود وجود دارد.
مزایای صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت
بسته به اهداف مالی سرمایه‌گذار، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت می‌تواند مزایای بالقوه و زیادی از جمله موارد زیر را برای سرمایه‌گذاران داشته باشند:
حفظ سرمایه
حفظ سرمایه همان محافظت از ارزش مطلق سرمایه است. از آنجا که درآمد ثابت به طور معمول ریسک کمتری دارد، این دارایی‌ها می‌توانند گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذارانی باشند که زمان کمتری برای جبران ضرر و زیان دارند.
درآمدزایی
سرمایه گذاری با درآمد ثابت می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا یک منبع درآمد ثابت ایجاد کنند. در این نوع سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاران در فواصل منظم، سود مشخصی دریافت می‌کنند.
چگونه می‌توان در صندوق‌های درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کرد؟
برای سرمایه گذاری در صندوق درآمد ثابت می‌توانید بدون داشتن کد بورسی خود به عضویت یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآیید و با کمک آنها از مزایای سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت بهره ببرید.
به عبارتی برای این کار سرمایه‌گذار باید مدارک مدنظر صندوق را که معمولا شامل شناسنامه، شماره حساب و کارت ملی است را به همراه مبلغی که مدنظرش است، آماده کرده و با تکمیل فرم‌های مورد نیاز به فعالیت در این صندوق‌ها بپردازند و گواهی واحدهای سرمایه گذاری را دریافت کنند.
علاقه‌مندان همچنین می‌توانند در صورت داشتن کد بورسی با خرید واحد صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله با درآمد ثابت (ETF) سرمایه‌گذاری کنند.
برای سرمایه گذاری با درآمد ثابت در کدام صندوق‌ها می‌توان سرمایه‌گذاری کرد؟
لیست صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال و مورد تایید همگی در سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران وجود دارد. در حال حاضر حدود ۸۸ صندوق به سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت مشغول هستند. بنابراین کلیه علاقه‌مندان به سرمایه گذاری با درآمد ثابت می‌توانند در هر یک از این صندوق فعال عضو شوند و از خدمات آنها برای سهولت سرمایه‌گذاری خود استفاده کنند.
نکاتی که باید قبل از سرمایه گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت بدانید
۱- بررسی کنید که بازده حاصل از صندوق سرمایه گذاری چقدر است
آنچه سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق سرمایه‌گذاری به دست آورند، سود دریافتی طبق سهام مشخص شده و سود حاصل از سود سرمایه است. بنابراین قبل از سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثاب حتما بازده حاصل از آن صندوق را بررسی کنید.
۲- امیدنامه صندوق سرمایه گذاری را بررسی کنید
امیدنامه صندوق‌های سرمایه گذاری درآمد ثابت همان سندی هستند که جزئیات فعالیت یک صندوق را دارند. در امیدنامه هر صندوق کلیه موارد از جمله مهم‌ترین ریسک‌های سرمایه‌گذاری، هزینه‌هایی که سرمایه‌گذار باید پرداخت کند، نرخ گردش پرتفوی و استراژی صندوق برای سرمایه گذاری وجوه سرمایه گذاری مشخص می‌شود.
سرمایه گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت برای چه کسانی مناسب است؟
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که ریسک زیادی نمی‌خواهند و انتظار بازده بالایی هم ندارند.
علاوه بر این صندوق با درآمد ثاب برای کسانی که فرصت خرید و فروش اوراق بهادار را ندارند هم مناسب است با این وجود، سرمایه‌گذاران نباید از بررسی و مطالعه اطلاعات صندوق‌های سرمایه گذاری مشترکی که به سرمایه‌گذاری در آنها علاقه‌مند هستند غافل شوند.
چرا باید در صندوق‌های درآمد ثابت سرمایه گذاری کرد؟
دریافت سود روزشمار
از جمله اصلی‌ترین مزیت‌های این صندوق‌ها این است که سرمایه گذاران در این صندوق‌ها، سود روزشمار دریافت می‌کنند.
بازده متوسط بالاتر از بانک‌ها
سرمایه‌گذاران در این روش سرمایه‌گذاری میشه بازده‌ای بالاتر از بانک‌ها دریافت می‌کنند زیرا سرمایه در این روش در چندین بخش سرمایه‌گذاری می‌شود و تنها بخش محدودی از سرمایه که اکنون حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد است برای خرید سهام در نظر گرفته می‌شود.
انعطاف پذیری این صندوق‌ها
صندوق های درآمد ثابت این گزینه را برای شما فراهم می‌کنند که سرمایه‌های خود را در صندوق‌های مختلف تغییر دهید. به عنوان مثال به سرمایه‌گذار این امکان داده می‌شود که مبلغ یکجا را در یک طرح صندوق، مثلا صندوق نقدینگی سرمایه‌گذاری کند و یک مقدار ثابت را با یک فرکانس ثابت به صندوق‌های دیگر انتقال دهد.
به این ترتیب سرمایه‌گذار می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری در سهام را در یک بازه زمانی گسترش دهد تا اینکه کل مبلغ را در یک زمان سرمایه‌گذاری کند. این در حالی است سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری، مانند سپرده‌های ثابت این نوع انعطاف‌پذیری را برای سرمایه‌گذاران فراهم نمی‌کنند.
درآمد بالقوه پایدار
با وجود صندوق‌های درآمد ثابت می‌توان نسبت به دریافت سود ثابت همیشه امیدوار بود و همچنین در صورت کاهش نرخ بهره، امکان افزایش قیمت را هم داشته باشند. صندوق‌های با درآمد ثابت معمولا ریسک کمتری نسبت به دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارند.
نقدینگی بسیار سریع
صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت فاقد دوره قفل هستند. بنابراین سرمایه‌گذار این امکان را دارد که در هر روز کاری پول خود را از صندوق خارج کند و در صورت وجوه نقدینگی، یک شبه و در مدت زمان بسیار کوتاه، بازخریدها براساس روز T + ۱ اعتبار می‌گیرند. از طرف دیگر سپرده‌های ثابت دارای یک دوره قفل مشخص هستند.
ثبات
صندوق‌های سرمایه گذاری ممکن است در بلندمدت بازده بالاتری داشته باشند اما می‌توانند بسیار بی‌ثبات نیز باشند زیرا بازده این صندوق‌ها مستقیما به عملکرد بازار سهام مرتبط است. در واقع با اطمینان می‌توان گفت با سرمایه‌گذاری پورتفولیوی خود در صندوق‌های سرمایه گذاری ثابت می‌توانید نمونه سرمایه‌گذاری خود را متنوع کرده و ریسک کلی خود را کاهش دهید.
هزینه ابطال و زمان واریز پول در صندوق با درآمد ثابت چقدر است؟
برای سرمایه‌گذاری در صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت معمولا هزینه‌های ثابتی در نظر گرفته می‌شود که این هزینه‌ها همان کارمزد صدور و ابطال هستند. اما برخی از صندوق‌ها این هزینه را دریافت نمی‌کنند که این یکی از بهترین مزیت‌های این صندوق است.
تفاوت سپرده گذاری در بانک و صندوق درآمد ثابت
اکثر افراد جامعه فکر می‌کنند سپرده‌گذاری در بانک بهترین روش سرمایه‌گذاری و کسب سود است، در حالی که صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت هم یکی از روش‌های خوب برای کسب سود و سرمایه‌گذاری است.
صندوق درآمد ثابت نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که بر سرمایه‌گذاری در موارد مختلف متمرکز است و معمولا کف بازده سالانه آنها بین ۱۹ تا ۲۰ درصد به صورت میانگین است.
این در حالی است که سود سپرده گذاری در بانک‌ها نسبت به این صندوق‌ها کم بازده‌تر است. به عنوان مثال سود سپرده‌های کوتاه مدت بانکی ۱۰ درصد و سپرده‌های بلندمدت حداکثر ۱۶ درصد است که مطابق قوانین اگر مبلغ سرمایه‌گذاری شده زودتر از موعد مقرر برداشت شود، سود به صورت کوتاه مدت محاسبه می‌شود.
نکته مهم در سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت این است که سرمایه‌گذاران این صندوق‌ها از روز اولی که عضو صندوق می‌شوند سودشان محاسبه می‌شود و حتی می‌توانند به جای دریافت سود نقدی خود، سود دریافتی‌شان را هم مجددا در صندوق سرمایه‌گذاری کنند و به این ترتیب از اثر سود مرکب استفاده کنند؛ این در حالی است که در بانک، امکان استفاده از اثر مرکب هم وجود ندارد.
مزایای صندوق درآمد ثابت به سپرده‌گذاری در بانک:
- بازدهی بیشتر صندوق درآمد ثابت
- نقد شوندگی سریع
- تقسیم سود در صندوق درآمد ثابت
- امکان استفاده از واحدها به عنوان وثیقه دریافت تسهیلات بانکی
- امکان دریافت گواهی تمکن مالی
- یکی از مزایای مهم صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت این است که به توسعه زیرساخت‌های عمرانی کشور هم کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
صندوق‌های درآمد ثابت صندوق‌هایی هستند که هدفشان پرداخت سود به سرمایه‌گذاران در فواصل منظم است. این شیوه سرمایه‌گذاری بیشتر برای افرادی که از ریسک گریزانند، به دنبال یک منبع درآمد ثابت هستند و تنها به حفظ افزایش سرمایه خود فکر می‌کنند مناسب است. بنابراین می‌توان این گزینه را به همه افرادی که به دنبال سود بدون ریسک با کمترین کارمزد هستند پیشنهاد داد.
ترجمه و تدوین: حبیبه مجیدی