به تازگی کتاب «مجلس مکتوب منعقد در خوارزم» تالیف تاج الدین محمد بن عبدالکریم شهرستانی با مقدمه و تصحیح داریوش محمدپور در ۲۶۳ صفحه با جلد سخت راهی بازار نشر شده است.
روند بازار – رسالۀ مجلس مانند مجالس سبعۀ مولوی، مجلس وعظ و پند به مخاطبان بوده. شهرستانی در مجلس وعظ خود مفاهیم دوگانۀ امر و خلق را به تفصیل توضیح می‌دهد و نظرش را دربارۀ چگونگی پیدایش جهان بیان می‌کند.
شهرستانی (ح۴۶۷. ۵۴۸هـ) متکلم، مفسر و فیلسوف برجسته شیعی بود. در نظامیۀ نیشابور تحصیل کرد. در حدود ۲۰ سالی که در مرو اقامت داشت، دو کتاب مِلل و نِحَل در معرفی فِرق و مذاهب و کتاب نهایه الاقدام فی علم الکلام را تألیف نمود.
در ملل و نحل برخی آراء حسن صباح را نقد کرد، ولی در رسالۀ مجلس، نظرش را تغییر داد. وی تفسیر مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار را در حدود ۵۴۰ در ترمذ نوشت. سپس به موطن خود شهرستانه(حوالی خراسان فعلی) بازگشت و این رسالۀ مجلس را نوشت.
او در رسالۀ مجلس از اصطلاحات تضاد، ترتّب و وحدت که از تعابیر خاص اسماعیلی است، بهره جست و این موضوع گرایش او را به فرقۀ اسماعیلیۀ نزاری تأئید می‌کند. شهرستانی در رسالۀ مجلس به تبیین مفاهیم امر یا کُنْ یا وجود، و مفهوم خَلق می‌پردازد و از این طریق نظرات مکاتب کلامی و فلسفی برخی متکمین و فلاسفه چون ابن سینا در باب خدا و صفاتش را به چالش می‌کشد.
او در بند ۵۶ این رساله با نقل حدیثی از امام جعفر صادق علیه السلام بر خلاف نظر برخی متکلمین مانند معتزله، اشاعره و کرّامیان، سخن گفته و بر نظر شیعی خود تأکید می‌کند.
رسالۀ مجلس مانند مجالس سبعۀ مولوی، مجلس وعظ و پند به مخاطبان بوده. شهرستانی در مجلس وعظ خود مفاهیم دوگانۀ امر و خلق را به تفصیل توضیح می‌دهد و نظرش را دربارۀ چگونگی پیدایش جهان بیان می‌کند. در این نوع ادبی وعظ، شهرستانی مفاهیم جفتی مفروغ و مستأنف، شریعت و قیامت، تکلیف و تقدیر را که ویژۀ نزاریان است، شرح می‌دهد.
این رساله پیشتر در سال ۷۵ در پایان تفسیر مفاتیح الاسرار که مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب به کوشش محمدعلی آذرشب منتشر کرد، به عربی برگردانده شده و داریوش محمدپور این رساله را با نسخۀ نویافتۀ دیگری تصحیح و با نوشتن مقدمۀ مبسوطی آن را برای نشر آماده کرد.مقدمۀ مفصل انگلیسی این اثر کمک خوبی برای استفادۀ علاقه‌مندان بیشتر است.
این اثر ۳۸۸امین عنوان(۴۵۶امین جلد) از منشورات مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب است که با همکاری مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی در لندن منتشر می‌شود. طبعاً همکاری این مؤسسۀ معتبر بین المللی با میراث مکتوب نشانگر معتبردانستن آثار پژوهشی مؤسسۀ ایرانی است که در سطح جهان با مؤسسات و مراکز علمی اسلام‌شناسی همکاری دارد.
کتاب مجلس مکتوب منعقد در خوارزم در ۲۶۳ صفحه با جلد سخت به قیمت ۲۴۰ هزار تومان راهی بازار نشر شده و علاقه‌مندان می‌توانند از طریق وب‌سایت فروش میراث مکتوب نسخۀ مورد نیاز خود را سفارش دهند و یا با شمارۀ ۶۶۴۹۰۶۱۲ داخلی ۱۰۵ با واحد فروش تماس حاصل نمایند.
منبع: میراث مکتوب